Dağların Doğrultusunun Sıcaklığa Etkisi

Côte d’Azur

Dağların doğrultusu rüzgarın hızını etkiler ve rüzgarın hızı da sıcaklığı etkiler. Rüzgar hızlı esince suyu buharlaştırma gücü artar. Suyu buharlaşan zemin soğur.

Dağların kuzey-güney doğrultuda uzandığı yerlerde kuzeyden esen rüzgarın hızı arttığından soğutucu etkisi de artar. Ayrıca düşük sıcaklıkta olan kuzey rüzgarları dağ sıralarına paralel estiklerinde sıcaklığı düşürür.

Rüzgarlar dağlara dik olarak eserse dağ sırasını aşıp dağın diğer yamacına inerken ısınır. Böylece dağdan esen sıcak rüzgara Föhn Rüzgarı denir.

Bir dağ sırasını aşmak için yükselen rüzgarın sıcaklığı her 100 metrede 0,5°C azalırken dağdan aşağıya inen rüzgarın sıcaklığı her 100 metrede 1°C artar. Çünkü hava alçalırken moleküller birbirlerine yaklaşarak sıkışır. Sıkışan moleküller, biribirlerine sürtündüğünden enerjileri artar. Sürtünme ile oluşan ısı, havanın sıcaklığını artırır.

Hava moleküllerinin sıkışmasıyla oluşan sıcaklık artışına adyabatik sıcaklık adı verilir.

Riviera Oluşumu

Kuzey Yarımküre'de dağ sırasının güneyinde deniz yer alırsa bu denizin kıyısı kışın ılık olur. Çünkü dağların sıraları kuzeyden esen rüzgarın soğutucu etkisini azaltır.

Fransız Rivierası

Kışları ılık geçen bu kıyılara Riviera denir. Güzel örneği Fransa ile İtalya arasında uzanan Côte d’Azur kıyılarıdır.

Türkiye'de Kuşadası, Gemlik, Akçay, Bodrum ve Antalya kıyıları rivieradır. Kafkas dağlan Rize kıyılarına Riviera özelliğini kazandırmıştır. Bu dağlar kuzey rüzgarlarının hızını kesip soğutucu etkisini azalttığı için Rize kıyılarında kış ılıklılığını artırır.