Dil Tarih Coğrafya

Selçuklu prensleri bir eyalete vali olarak gönderildiklerinde, yanlarına oğuz boylarından bilgili, deneyimli ve değerli kişiler verilirdi. Atabey adı verilen bu kişiler, merkezi otoritenin zayıflaması üzerine bulundukları bölgenin askeri gücüne de dayanarak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu oluşuma Atabeylik adı verilirdi. Atabeylikler ve Kuruldukları Yerler Börililer (Şam Atabeyliği) (1128-1154) 1. Selçuklu Atabeylerinden Tuğ Tekin Haçlılara karşı başarılı mücadelelerinden dolayı önemli bir devlet adamıdır. 2. Tuğ Tekin ölümünden sonra oğlu (1128) Tacü'd-din Böri tahta geçti. Önce Batiniliğin bir kolu olan İsmaillerle uğraştı. Şam'ı, İsmaillilerden kurtardı. 3. Böri'nin yerlerine geçen Atabeyler Musul'daki Zengilerle iyi geçinerek varlıklarını korumaya çalıştılar. 1154 yılında Musul Atabeyi Nureddin Mahmut Zengi tarafından Şam ele geçirildi. Böylece Şam Atabeyliği yıkıldı. Zengiler (Musul, Sincar, Haleb Atabeyliği) (1127-1259) 1. Irak Selçuklu hükümdarı Mahmut ta

Irak ve Horasan Selçukluları (1119-1194) 1. Irak Selçuklu Devleti, başkenti Merv olarak kuruldu. Kurucusu Sultan Mahmut'tur. 2. II. Tuğrul ve Mesut dönemleri iç karışıklıklarla geçti. Bu mücadeleler yüzünden devlet iyice zayıfladı. Sultan III. Tuğrul döneminde iktidar Musul, Azerbaycan ve Fars atabeylerinin eline geçti. 3. 1194 yılında Irak ve Horasan Selçukluları devleti yıkıldı ve bu toprakları Harzemşahlar ele geçirdi. Kirman Selçukluları (1048-1187) 1. Sultan Kavurd, Kirman bölgesine gelerek Büveyhoğullarının egemenliğindeki Kuzey Kirman'ı 1048 yılında ele geçirdi. Böylece Kirman Selçuklu Devleti kuruldu. 2. Kavurd Bey, Alparslan'ın ölümünden sonra Büyük Selçuklu Devleti'nin topraklarını ele geçirmeye çalıştı. Ancak başarılı olamadı. 3. II. Turan Şah döneminin (1177-1183) en önemli olayı Oğuzların Horasan'dan Kirman'a gelmesidir. Oğuzlar bölgeyi yavaş yavaş ele geçirmeye başlamışlardır. 4. Oğuzlardan Melik Dinar saltanat kavgalarından yararla

a) Tuğrul, Çağrı ve Musa Yabgu Büyük Selçuklu Devleti'ni birlikte yönettiler. Çağrı Bey Merv kentini üs edinerek, Gaznelileri Horasan'dan çıkardı. Karahanlıları yenerek başarılı bir antlaşma yaptı. Ordu komutanı olarak doğu tarafların yönetimi kendisinde kaldı. Tuğrul ve Çağrı Beylerin amcaları Musa Yabgu da Herat'ı merkez yaparak Sistan taraflarını Selçuklular'a bağladı. Tuğrul Bey ise batı yönündeki fetihleri üstlendi. • Dikkat edilirse üç Selçuklu lideri devleti birlikte yönetmeye başlamışlardı. Devletin yönetiminde merkezi otoriteden çok, Federal yönetim ağırlıklıdır. Ayrıca üç liderin birlikte yönetmeleri de Türk geleneğindeki ortak malı bölüşme uygulamasına da aykırıdır. b) Anadolu'da ilk fetihler, Aslan Yabgu'nun oğlu Kutalmış tarafından gerçekleştirilir. Doğu Anadolu ve Azerbaycan'da bazı yerler alınır. Bizans - Gürcü kuvvetleriyle Erzurum yakınlarında Pasinler Ovası'nda savaşılır (1048). Pek çok esir ve ganimet alınır. Bu savaştan sonra Tü

Malazgirt Savaşı'nda Alparslan, az bir kuvvetle büyük bir orduyu yenmiştir. Bu zaferde çeşitli faktörler etkili olmuştur. Malazgirt Savaşı'nın Kazanılmasında Etkili Faktörler a) Bizans ordusunun Ermeni, Gürcü, Frank, Norman, Rus, Uz ve Peçenek gibi değişik uluslardan oluşması. b) Bizans ordusunun disiplinden yoksun oluşu. c) Bizans ordu ve komutanlarının, Anadolu'daki Türkmen akınlarından moralleri bozuk olarak çıkmaları, d) Uz ve Peçenek'lerin savaş sırasında soydaşlarının yanına geçerek, Bizans ordusunda panik yaratmaları. e) Türk ordusunun yüksek moralde olması ve ne için savaştıklarını bilmeleri. f) Türk komutanların deneyimli ve yetenekli olması, g) Halifenin destekleyici hutbesinin, Türk askerlerinin morallerini yükseltmesi. h) Alparslan'ın savaşı cuma namazından sonra başlatarak savaşta ordunun cihad arzularını yüksek tutması, ı) Alparslan'ın ordularını güzel bir konuşmayla etkilemesi ve askerlerinin önünde savaşa katılması. • Uz ve

Oğuzlar Türklerin en büyük koludur. İslâmiyetten önce de sonra da birçok devlet kurmuşlardır. Oğuzların büyük bir kısmı Göktürkler yıkılınca, Talaş Irmağı boylarına yerleştiler. Daha sonra bölgeye Karluk ve Yağma boyları gelince, Oğuzlar Aral Gölü ile Hazar Denizi arasındaki bozkıra yerleştiler. En çak Hazar Türkleri ve Maveraünnehir halkıyla ilişki kurdular. Burada Oğuz Yabgu Devleti'ni oluşturdular. Araplar, Oğuzlar'a Guz, Bizanslılar Uz diyorlardı. İslamiyeti kabul eden Oğuzlara Türkmen denmiştir. Anadolu'da da Türkmen sözü kullanılmışsa da, hala göçebe hayat yaşayanlara Yörük denilmektedir. Oğuzların 24 boyluk teşkilat yapısını İrkil Hoca diye anılan bir Türk ulusu yapmıştır. Uçoklar 12 boy ve Bozoklar da 12 boy olmak üzere 24 boydur. Selçuklu Devleti'ni kuracak olan Kınık Boyu'nun boy beyi Dukak Bey, Oğuzlar Yabgusu'nun ordu komutanıydı (Subaşı). Daha sonra Dukak'ın oğlu Selçuk aynı görevi yürütür. Selçuk Bey, Yabgu'yu devirip yerine geçmek isteyi

Altınordu Devleti (1227-1502) 1. Kıpçak ülkesinde kuruldu. Batu döneminde önce İdil bölgesindeki Bulgar Devleti ortadan kaldırılarak Rus bölgelerinin işgali başlamıştı. Moskova işgal edilmiş Don ve Dinyeper bölgeleri ele geçirilmiştir. 1240 tarihinde Kiev alınmış ve Macaristan topraklarına girilmiştir. 2. Batu'dan sonra kardeşi Berke Han başa geçti (1255-1266). Berke Han İslamiyeti kabul edince, ülke tam anlamıyla bir Türk - İslam devleti olmuştur. 3. Özbek Han ve Kardeşi Canibek Han dönemleri Altınordu Devleti'nin en güçlü olduğu dönemlerdir. Özbek Han (1312-1340) özellikle İslamiyetin kesin olarak bu bölgede yerleşmesini sağladı. 4. Canibek Han'ın ölümünden sonra Altınordu Devleti zayıflamaya başladı. Bunun ilk sonucu Rus prensliklerinin ayrılmasıdır. Arkasından Macaristan, Lehistan ve Litvanya bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. 5. Toktamış Han devleti toparlamaya çalıştıysa da Timur'un yaptığı seferler sonucunda Altınordu Devleti dağılmıştır. • Devlet parç

1. Moğolca konuşan bütün kavimleri tek bir devlet çatısı altında toplayan Cengiz Han'dır (1196). 2. Cengiz Han ilk defa 1210 yılında Tangut Devleti'ne karşı sefer düzenlemiştir. 3. 1211 ve 1215 yılları arasında Çin'e seferler düzenlemiş. Pekin kentini devletin egemenlik alanı içine almıştır. 4. 1216 yılından itibaren batıya seferler düzenlemiştir. 1220 yılında Buhara ve Semerkand'ı ele geçirmiştir. 5. Maveraünnehir'i ele geçiren Moğollar, Hazar Denizi'ni güney ve kuzeyden geçerek Avrupa’ya doğru yönelmişlerdir. 6. Cengiz Han 1227 yılında yaşamını kaybetmiştir. • Cengiz Han'ın oğulları zamanında hızla gelişen Türkistan ve Çin ticareti Horasan ve Maveraünnehir tüccarlarını bu bölgeye çekti. Pekin kenti yakınlarında Semerkand adında bir kasaba kurulmuştur. Batı Çin'de İslamiyet hızla yayılmış. Çin'in doğu bölgelerinde Müslüman koloniler kurulmuştur. 7. Moğol istilaları önünden kaçan Türkmenlerin pek çoğu Anadolu'ya gelmişler ve An