Türkiye'de Yetiştirilen Tarım Ürünleri

Tahıllar

Tahıllar temel besin maddelerimizden olmaları, tarımının kolay olması, makineli tarıma elverişli olmaları, ilaçlama yapılarak uzun yıllar saklanabilmeleri gibi nedenlerle üretimi oldukça fazla olan ve uzun yıllardır yapılan tarım ürünlerimizdendir.

Buğday: İlk yetişme döneminde (ilkbaharda) yağış ister. Olgunlaşma ve hasat döneminde kuraklık gerekir. Ülkemizde Karadeniz kıyı kuşağı dışında ülkemizde hemen hemen her yörede yetişebilir.

Üretimde İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır. Marmara ve Akdeniz Bölgeleri üretimde İç Anadolu’yu takip eder. iklimdeki karasızlıktan dolayı üretim bazı yıllar artarken, bazı yıllar düşer. Unlu mamuller, makarna, kahvaltılık gevrekler vb. ürünlerde kullanılır.

Arpa: Düşük sıcaklığa dayanıklı bir bitki olan arpa kısa sürede olgunlaşır. Yetişme dönemi yaklaşık olarak 70-80 gün civarındadır. Üretimde ilk sıralarda İç Anadolu Bölgesi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Ege Bölgesi gelir. Bira ve yem sanayini hammaddesidir.

Mısır: Taban suyunun yüksek olmadığı gözenekli ve verimli topraklarda ilkbahar ve yazın yağışlı geçen bölgelerde iyi yetişmektedir. Yaz yağışlarının olmadığı alanlarda sulama ile bu eksiklik giderilir.Doğal yetişme alanını Doğu Karadeniz olsa da üretimde ilk sırayı Akdeniz Bölgesi almıştır.Marmara ve Ege Bölgelerinde de yetiştirilmektedir.

Mısır Doğu Karadeniz’de temel besin maddesi olarak kullanıldığından üretim tüketime yöneliktir.Mısırdan üretilen mısır yağı giderek yaygınlaşmaktadır. Mısır un olarak, mısır ekmeği , yem, cips, çerez, kahvaltılık gevrekler ve son yıllarda bardakta mısır şeklinde tüketilmektedir.

PİRİNÇ: Taban suyunun yüksek olduğu yerlerde vadi tabanlarında, taşkın ovalarında, akarsu kenarlarında yetiştirilmektedir. Çimlenme ve yetişme dönemini derin nemli tava adı verilen su dolu alanlarda su içerisinde geçirirken başaklar olgunlaşınca tavalardaki sular boşaltılarak ürün hasat edilir.

Ülkemizde Karadeniz, Marmara ve Ege Bölgeleri pirinç üretiminde ilk sıralarda gelir. Pirinç üretim alanları sivrisineklerin üreme alanları olduğundan genelde pirinç tarımı yerleşmelerden uzak alanlarda yapılır. Bu sebeple de pirinç üretimimi devlet kontrolü altındadır.

ÇAVDAR: Serin yayla iklimi ister. Yem sanayisinde kullanılır. En fazla tarımı İç Anadolu Bölgesinde gelişmiştir Soğuğa en dayanıklı tahıl olan çavdar yüksek yerleri, kumlu ve gevşek toprakları sever. Genelde yem olarak kullanılır. Unlu mamullerde ve bisküvi sanayinde kullanılır.

YULAF: Yulaf toprak seçiciliği, çavdardan sonra en az olan serin iklim tahıl cinsidir. Yeterli nemi olan fakir topraklarda bile yetiştirilebilmektedir. Yulaf bataklık alanların tarım arazisine çevrilmesinde kullanılabilecek bitkilerden biridir. Daha çok hayvan yemi olarak kullanılan bu tahıldan insanların beslenmesinde de yararlanılır.

Baklagiller

Proteince zengin olan toprağı azot bakımından zenginleştiren ve dönüşümlü olarak ekilen baklagiller ihracatımızda da önemli bir yere sahiptir.

MERCİMEK: Yetişme alanı çok geniş olan mercimeğin nem isteği azdır. Ülkemizde Kırmızı mercimek üretiminde Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alırken yeşil mercimek üretiminde İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır. G.A.P projesiyle birlikte üretimde artışı beklenen ürünlerden biri de mercimektir. Dünya mercimek üretiminde de ilk sıralarda yer almaktayız.

NOHUT: Ülkemizde tarımı yapılan baklagillerden bir diğeri de nohuttur. Üretimde İç Anadolu Bölgesi, Akdeniz Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi ilk sıralarda yer alır.Yaş olarak da tüketilebilen nohut çerez, yem olarak da kullanılmaktadır.

FASULYE: Üretiminde en önemli faktör sulama ve nemliliktir. İç Anadolu, Karadeniz ve Akdeniz Bölgesi ilk sıralarda yer alır.

BAKLA: Tazeyken sebze olarak tüketilebilen baklanın, kuru taneleri de yem olarak tüketilebilir. Üretimde ise Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgesi ilk sıralarda yer alır.

BEZELYE: İlkbaharda turfanda bir sebze olarak piyasaya çıkarılan bezelyenin çeşitli türleri vardır. Türkiye'de öbür sebzeler ve fasulye kadar olmamakla beraber bol miktarda yetiştirilmektedir. Konserve yapımında kullanılır.

BÖRÜLCE: Tek yıllık otsu bir bitkidir Baklagiller familyasından fasulyeye benzer bir tarım bitkisidir. Genellikle salata olarak yenir. Börülce tohumlarının meyveye bağlandığı yerde renkli halkası vardır

Sanayi Bitkileri

TÜTÜN: Taban suyu yüksek olmayan nemli havayı seven olgunlaşma ve hasat zamanında kuraklık isteyen sıcak iklim bitkisidir.

Üretimde kaliteyi korumak ihtiyaçtan fazla üretimin olamamasını üretimde dalgalanmaları önlemek, pazarlamada sorun yaşamamak amacıyla devlet kontrolünde üretim yapılır.

Nikotin oranına göre tütünler iki gruba ayrılır. Batı ve Türk tütünü olmak üzere Dünyada kalitesiyle Türk tütünlerinin ayrı bir yeri vardır. Dünyada tütün üretiminde ilk 5’te yer almaktayız. Ege, Güneydoğu Anadolu ve Karadeniz ilk sıralarda yer alır.

ŞEKER PANCARI: Şeker sanayinin hammaddesidir. 1926 Alpullu (Kırklareli) ve Uşak Şeker fabrikalarının açılmasıyla üretimde büyük bir artış gözlemlenmiştir. Ekim alanı oldukça geniştir. Sulama pancar için önemlidir. Yalnızca kıyı kesimlerinde geliri daha fazla olan ürünler ekilir.

Şeker pancarı çabuk bozulan bir ürün olması ve taşıma maliyetleri nedeniyle şeker fabrikaları hemen tarlaların yanında kurulmuştur. Melas adı verilen şeker pancarı küspesi hayvan yemi olarak kullanıldığından şeker pancarı fabrikaların çevresinde büyük baş hayvancılık yapılmaktadır. Üretimde İç Anadolu, Karadeniz ve Marmara Bölgeleri ilk sıralarda yer alır.

PAMUK: Dokuma sanayisinin hammaddesi olan pamuk geçirimli alüvyal topraklarda çimlenme ve yetişme döneminde yüksek nem bol yağış , olgunlaşma ve hasat döneminde ise tam kuraklık ister. Güneydoğu Anadolu, Ege, Akdeniz Bölgeleri üretimde ilk sıralarda yer almaktadır.

Pamuk kozasının toplanarak işlenmesinden sonra geriye kalan tohumlarına çiğit adı verilir ve çiğit yemeklik yağ sanayinde kullanılmaktadır.

ÇAY: Yıkanmış kireçsiz kalın topraklarda yıllık yağışın 2000-2500 mm civarında olduğu Alanlarda iyi yetişir. Ülkemizde Doğu Karadeniz’de Trabzon, Rize, Artvin ve Giresun civarında kıyıdan 10-12 km iç kesimlere kadar yetişebilir. Toplanan yaş çay aynı gün içerisinde fabrika veya atölyelerde işlenmelidir. Aksi takdirde çay oksitlenerek yanma tabir edilen olayla karşılaşılır.

HAŞHAŞ: Üretimi sınırlı alanda ve devlet kontrolünde yapılan haşhaş don olaylarından çok çabuk etkilenen hasat döneminde ise kuraklık isteyen bir bitkidir.Kapsülünden elde edilen afyon sakızı morfin yapımında kullanılırken uyuşturucu özelliği olmayan tohumları yemeklik yağ,küspe olarak da kullanılmaktadır.Üretimde Ege bölgesi (Afyon,Uşak,Denizli ve Kütahya) ve İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır.

GÜL: Ana vatanı Anadolu, İran ve Çin'dir. Park ve bahçelerin süslenmesinde kullanıldığı gibi sarmaşık olanları balkon ve terasları süsler. Kesme çiçekçilikte çok talep edilen kıymetli bir çiçektir. Gülden üretilen gül yağı Kozmetik sanayinde kullanılır. Gül üretimimizde Isparta ili ilk sırada gelmektedir.

ANASON: Maydanozgillerden olan anason özellikle hamur işlerinde et ve sebze yemeklerinde,bitki çayı olarak ve en çok da rakıya koku vermek amacıyla kullanılır. Üretimde ilk sırayı Burdur, Denizli, Muğla ve Antalya alır.

KETEN KENEVİR: Kenevir liflerinden urgan, halat, paspas, çuval yapılırken keten tohumundan elde edilen bezir yağı boya sanayinde hammadde olarak kullanılır. Ketenden yazlık çamaşır, gömlek kot, keten kumaş elde edilir. Kenevirden uyuşturucu da elde edildiğinden üretimi devlet kontrolü altındadır. Kenevir lifi Kastamonu, Urfa ve Çorum civarında yetiştirilirken kenevir tohumu Yozgat ve İzmir de yetiştirilir. Keten tohumu ise Kocaeli’nde yetiştirilir.

Yumrulu Bitkiler

PATATES: Besleyici değeri oldukça yüksek olan patatesin toprak altında kalan yumruları yenmektedir. Bu yumrular nişasta bakımından zengin olduğundan önemli bir besin maddesidir. Ülkemizde ekim alanı oldukça geniştir. Besleyici değeri yüksek olan patates gıda sanayinde hammadde olarak da kullanılır.

SOĞAN: Zambakgillerden olup Türkiye'de de yoğun biçimde üretilip tüketilmektedir. 40-80 cm. kadar boylanabilen soğan, türlerine göre iki ya da çok yıllık sebze türü bir bitkidir.Yeşil ya da kuru soğan, çeşni vermek üzere salatalara, yemeklere, peynir ve sandviçlere katılır. Ayrıca soğan çorbası ve yahnisi gibi yemekleri yapılır. Türk mutfağının vazgeçilmez bir öğesidir. Karacabey soğanı meşhurdur.

SARIMSAK: Zambakgiller familyasından olan sarımsak yıllık bir bitkidir. Türkiye'de sarımsak üretiminin en yoğun yapıldığı yer Kastamonu ilinin Taşköprü ilçesidir. Dünyanın en kaliteli sarımsağı burada yetişir. Raf ömrü uzun tadı ve kokusu keskindir. Burada yetişen sarımsaklar bir yıl süreyle soğuk hava depolarına ihtiyaç duyulmadan saklanabilmektedir. Taşköprü sarımsak festivaliyle de meşhurdur.

HAVUÇ: Maydanozgiller familyasından, koni biçimindeki etli kökü için sebze olarak yetiştirilen iki yıllık otsu bir kültür bitkisi. Akdeniz ülkelerinde, Afrika'da, Avustralya'da, Yeni Zelanda'da ve Amerika'da çok yaygın olan bir sebzedir. 50-100 cm. kadar boylanan havuç, birinci yılında toprak altında bulunan ve yenilen etki kökleri ile toprak üstü yaprak ve saplarını geliştirir.

TURP: Ülkemizin hemen hemen her yerinde bol bol yetiştirilebilen Turpların birçok türü ve çeşidi vardır. 60-90 cm. kadar boylanabilen çiçek saplarıyla turplar, çeşitlerine göre bir ya da iki yıllık otsu bitkilerdir. Taşıdıkları birçok özelliğe göre sınıflandırılan turpları en pratik sınıflandırma yöntemi, yetiştirilme mevsimlerine göre ayrılmalarıdır.

ŞALGAM: Hafif acımsı-tatlımsı kökleri sebze olarak yenilen Şalgam'ı veren bitkisi, Turpgillerdendir. Şalgam, günümüzde hem insanlar hem de hayvanlar için üretilmektedir. İnsan yiyeceği olarak yetiştirilenleri yumuşak etli, hayvan yemi olanları ise sert etlidir. Şalgam, bazı çorba ve soslara katılır, yemeklerde garnitür olarak kullanılır. Bazı yörelerimizde suyu sevilerek içilir.

Yağlık Bitkiler

AY ÇİÇEĞİ: Yağ sanayinin hammaddelerinden olan ayçiçeği üretiminde ilk sıralarda Marmara Bölgesi; Edirne, Tekirdağ, Balıkesir, Çanakkale gelmektedir. Sıcaklığı seven bir bitki olan ayçiçeği çerez olarak da tüketilir. Küspesinden hayvan yemi yapılır. Tipik bir yaz bitkisidir. Marmara dışında Karadeniz ve İç Anadolu Bölgesinde de üretim önemlidir. Ülkemizde üretilen bitkisel yağların yarısı ayçiçeğindendir.

SOYA FASÜLYESİ: Protein değeri oldukça yüksek olan bu bitki un yapımında, unlu mamullerde, salatalarda soya sosu olarak kullanılır. Yem olarak da kullanılan soya çerez olarak da tüketilir. Üretimde Akdeniz ve Karadeniz Bölgelerimiz ilk sıradadır

ZEYTİN: Doğal yetişme alanı en dar olan ürünlerdendir. Soğuk ve dona çok duyarlı olan zeytin Akdeniz Bölgesi dışında Ege, Marmara ve iklim koşullarının elverişli olduğu Çoruh vadisinde, Gazi Antep’te de yetişir.

Zeytinden de bir yıl fazla bir yıl az ürün alınır yani dalgalı bir üretim söz konusudur. Ülkemizde en geniş zeytinlikler Edremit Körfezi civarındadır. İspanya, Tunus, İtalya ve Yunanistan’ın ardından ilk beşte yer alıyoruz.

SUSAM: Tohumlarından yağ elde edilebilen susam unlu mamul yapımında geleneksel tatlılarımızdan olan helva ve ana maddesi olan tahin yapımında kullanılır. Güneydoğu Anadolu, Akdeniz ve Ege Bölgelerinde yetiştirilir.

YER FISTIĞI: Her ne kadar tohumu çerez olarak tüketilse de yemeklik sıvı yağ, sabun yapımında da kullanılır. Akdeniz Bölgemiz üretimde ilk sırayı alır

HAŞHAŞ: üretimi sınırlı alanda ve devlet kontrolünde yapılan haşhaş don olayından çok çabuk etkilenen, hasat döneminde ise kuraklık isteyen bitkidir. Kapsülünden elde edilen afyon sakızı morfin yapımında kullanılırken uyuşturucu özelliği olmayan tohumları yemeklik yağ ve küspe olarakta kullanılır. Üretiminde ege bölgesi (Uşak, Afyon, Denizli ve Kütahya) ve İç Anadolu Bölgesi ilk sırada yer alır.

ASPİR: Bursa, Balıkesir, Eskişehir de üretilen aspirin tohumundan yağ elde edilmektedir

KOLZA - KANOLA: Küspesi yem olarak kullanılmaktadır. Yağ üretilse de zararlı olduğu anlaşılınca üretim giderek azalmıştır. Trakya’da üretilmektedir. Son yıllarda kanola bio dizel yapımında kullanılmasıyla üretimde büyük artış yaşanmıştır.

ÇİĞİT: Pamuk bitkisinin tohumlarına çiğit adı verilir. Son yıllarda çiğitten yağ üretilmesiyle birlikte üretiminde artış yaşanmaktadır.

Kabuklu Meyveler

FINDIK: Kışları ılık ve yağışlı geçen toprağı ise humus bakımından zengin alanlarda yetiştirilebilir. Dona dayanıklı bir bitkidir. Ülkemizde üretimin büyük bir kısmı Doğu Karadeniz’de kıyıdan yaklaşık 60 km içeri sokulabilen alanda Ordu, Giresun ve Trabzon illerinde yapılır. %80 i buradadır.

Bolu ve Sakarya çevresinde üretimin %20lik kısmı elde edilir.Dünya fındık üretiminde birinciyiz. Çikolata sanayinde, çerez olarak ve de yağ sanayinde kullanılmaktadır.

ANTEP FISTIĞI: Antep, Urfa, Adıyaman, Siirt’te yetiştirilen Antep fıstığı fazla nem ve yağış istemez, ilkimin sıcak ve kurak geçtiği volkanik topraklarda iyi yetiştirilir. Üretimde bir yıl fazla bir yıl az ürün elde edilir.

BADEM: Türkiye'de Doğu Karadeniz Kıyıları dışında hemen hemen her her yörede badem yetiştirilmektedir. Bununla beraber, odun kısmının kış soğuklarına dayanıklı olması nedeniyle, kış soğuklarının fazlaca olduğu yerlerde de yetişebilmektedir. Çerez olarak tüketilmekte kozmetik sanayinde kullanılmaktadır.

KESTANE: Kestane kış düşük sıcaklıklarda –30 dereceye kadar dayanabilmektedir. Ancak ilkbaharın geç ve sonbaharın ilk donlarına karşı hassastır. Kestane yazın yüksek sıcaklıklardan değil ancak yağışsız geçen mevsimlerde kuraklıktan etkilenirler. Kestane yıllık yağış toplamı 600-1200 mm olan yerlerde susuz yetişebilir. Bu nedenle yağış kestane yetiştirticiliği için önemlidir. Tohumlar, ateşte közlenmiş, haşlanmış veya suda kaynatılmış olarak tüketilir. Bursa ve Aydın kestane ve kestane şekeriyle ünlüdür.

CEVİZ: Ceviz ağacı, meyvesi ve kerestesi yönüyle oldukça önemlidir. Ayrıca yeşil kabuğundan ve köklerinden boya elde edilmektedir. Ceviz ağacının en önemli niteliklerinden birisi, değişik iklimlere kolayca uyum sağlamasıdır

Sebzeler

Ülkemizde her türlü sebze yetişmektedir.Sebzeler genelde yaş olarak tüketilse de kuru sebzeler dondurulmuş gıdalar, konserveler olarak da kullanılıyor. Sebzecilikte güney kıyılarımız en erken olgunlaşırken doğu kıyılarımız ise en geç olgunlaşır. Üretimde Akdeniz bölgesi ilk sırada yer alır. Ege ve Marmara Bölgeleri de onu izler. Ülkemizde en yaygın üretilen sebze patatestir. İç Anadolu Bölgesi de patates üretiminde ilk sırada yer alır.

SALATALIK: Sıcağı seven bir bitki olduğu için ılıman iklimli yerlerde tarla ve bahçe, serin yerlerde ise sera bitkisi olarak yetiştirilir. Besin değeri düşük bir sebze olan hıyarın en çok salata ve turşusu yapılır. Sıcaklık sıfırın altına düştüğünde hemen etkilenir.

DOMATES: Domates Tek yıllık bir bitkidir. Ucuz ve bol vitamin kaynağı olan domates besleyici ve lezzetli özelliğinden dolayı dünyanın birçok ülkesinde en çok üretilen sebzelerdendir. Turfanda olarak yetiştirilebilmesi nedeni ile her mevsimde tüketilebilmektedir. Domates ılık ve sıcak iklim meyvesidir. Soğuklardan çok zarar görür.

PATLICAN: Patlıcan dünyada üretilen sebzeler içerisinde; domates, biber ve hıyar üretiminden sonra gelmektedir. Türkiye şartlarında patlıcan üretimi hem tarlada hem serada yapılabilmekte, fakat iklim ve toprak isteği yanında bakım şartları ve ekim nöbeti tercihinden dolayı her bölgede yetiştirilememektedir. Dünya patlıcan üretiminde ilk üç sırada yer almaktayız.

BİBER: Biber ılık ve sıcak mevsim meyvesidir. Soğuklara karşı çok hassastır. Yetiştirme devrelerinde sıcaklık sıfırın altında 2-3 dereceye düştüğünde tamamen ölür. Biber mutfakların en vazgeçilmez sebzelerinden biri olup, taze ve salça halinde yemeklere renk ve tat verir. Ayrıca salata, turşu ve toz halinde bol miktarda değerlendirilir.

KABAK: Kabaklar sert iklimden hoşlanmaz, soğuktan çabuk zarar görmektedir.Her türlü toprakta yetişirse de, fazla kumlu ve ağır topraktan hoşlanmamaktadır.

MEYVELER

ELMA: Üzümden sonra üretim alanı en geniş olan meyvelerdendir. Her iklim kuşağına uygundur.Özellikle kireçli topraklarda yetişen elma soğuğa da dayanıklıdır. Niğde,Amasya ve Isparta elmalarıyla meşhurdur.

Her ne kadar elma yaş olarak tüketilirse meyve suyu, sirke yapımında içki sanayinde, kullanılmaktadır. Yine kurutularak ta tüketilebilir.

ERİK: Ülkemizde yetiştirilen çeşitlerin sayısı da iki yüzün üstündedir. Türkiye'de Doğu Anadolu'nun yüksek kısımları ile, Güneydoğu Anadolu'nun kurak ve çok sıcak geçen yerleri dışında, memleketin her tarafından yetişir. Meyve olarak yenir. Kurutularak hoşaf ve çeşitli yörelerde değişik pestil yapımında kullanılır.

İNCİR: Kireç oranı yüksek alüvyal topraklarda iyi yetişen incir yüksek sıcaklık ve kuraklığa dayanıklıdır. Ege bölgesinde B. Menderes Ovasında Aydın ve İzmir’in ilçelerinde yetiştirilen incirler kurutulur ve ihraç edilir.

ŞEFTALİ: Türkiye'de en çok Bursa da ve Akdeniz bölgesinde tarımı yapılır. Meyvesi taze tüketildiği gibi suyu çıkarılarak meyve suyu yapılır. Bu meyvenin ekonomik değeri yüksek olup çok tüketilmektedir. Ilıman iklimi seven bir bitkidir. Şeftali çekirdeği, kabuğu yakıt olarak kullanılabilir ayrıca bazı fiziksel işlemlerden sonra çekirdeğin içerisindeki tanecik hayvan yemi olarak da kullanılabilir.

KİRAZ: Kiraz ağaçlarının anavatanı Giresun'dur.Hatta Giresun İli ismini kiraz meyvesinden almıştır.Meyvesi taze olarak yenir. Hoşaf, reçel ve konservesi yapılır. Ülkemizde geniş çapta tarımı yapılmaktadır. Kirazdan, 5-6 yıldan önce meyve alınmaz.

KAYISI: Dünya yaş kayısı üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yabanisine zerdali adı verilir. Dünya kuru kayısı üretiminin yaklaşık % 85-90’ını karşılamaktadır. Halen dünyada en yaygın olarak Anadolu'da (özellikle Malatya ve çevresinde) bulunur. Kayısı ayrıca reçel, konserve, pestil yapımında kullanılır. Çekirdeği de çerez ve yakıt olarak değerlendirilir.

Ayva: 10 ile 1000 m arasındaki yüksekliklerde hemen her bölgede yetiştirilebilir. Kumlu-tınlı sıcak ve geçirgen topraklarda yetişir. Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yıllık üretim Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılmaktadır. Meyvesi reçel, jel, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilir. Türkiye'de Adapazarı ve İskilip üretimde yarışmaktadır.

ARMUT: Armutlar genel olarak - 30 C ye kadar dayanırsa da don olayının uzun sürmesi ve ağaçların nemli topraklar üzerinde bulunması zararı arttırır ve sürgün uçlarının donmasına neden olur. Armut, çok farklı toprak koşullarına uyum sağlayabilen bir meyve türüdür.Yaş olarak tüketilir. Reçel, konserve olarak da kullanılır.

ÜZÜM: Üzüm meyvesinden elde edilen bitkiye asma denir. Üzüm çubuğu ve asmanın dikili olduğu alana ise bağ denir. Ilıman Kuşakta toprağın verimli olduğu alanlarda yetiştirilir.

Pekmez, Sirke, İçki, Şıra ve Pestil yapımında da kullanılan üzümde Ege, Güneydoğu, İç Anadolu bölgesi ilk sıralarda yer alır. Özellikle Ege’de yetiştirilen çekirdeksiz üzüm (Manisa) ve ondan elde edilen kuru üzüm ihracatımızda önemli bir yere sahiptir.

Kavun - Karpuz: Tarımı dünyada ve ülkemizde oldukça geniş yapılır. Kavun ve karpuz tek yıllık bitkilerdir. Sıcak ve ılık bir iklim bitkisidir. Ülkemizde yetiştirilen Diyarbakır Karpuzu ve Kırkağaç Kavunu dünyaca meşhurdur.

Turunçgiller

Sıcak iklim bitkilerinden olan turunçgiller bol yağış ve yüksek sıcaklık istemektedir. Portakal, Mandalina, Limon, Turunç, Greyfurt (Altıntop) a genel olarak turunçgil adı verilmiştir. Üretimde Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgesi ilk sırada yer alırken mikroklima özelliğindeki Rize ve çevresinde de yetiştirilir. Limon daha çok Mersin ve civarında, Portakal Antalya, Adana, Hatay çevresinde yoğundur.

Alternatif Ürünler

Kivi: Türkiye’de henüz ticari amaçlı kivi üretimi çok yenidir. Bu nedenle tüketilen meyvelerin hemen büyük kısmı ithal yoluyla sağlanmaktadır. Kivi asmaları sarılıcı-tırmanıcı bitkilerdir. Ülkemizde Doğu Karadeniz Kıyı kesimlerinde yetiştirilmektedir. Kivi yetiştirme çalışmaları Yalova’da bulunan Atatürk Bahçe Kültürleri Merkez Araştırma Enstitüsünde devam etmekte ve çok olumlu sonuçlar alınmaktadır.

Ananas: Sıcak ülkelerde yetişen bitki ve onun meyvesidir. Anayurdu Güney Amerika'dır. Meyvesi iri, güzel kokulu ve lezzetlidir, üstünde bir demet yaprak vardır. Başlıca Kosta Rica, Honduras, Fildişi Sahili, Gana, Tayland ve Malezya gibi tropikal iklimin görüldüğü bölge ülkelerinde yetiştirilmektedir. Ülkemizde de yetiştirme çalışmaları devam etmektedir.

Avokado: Avokado meyveleri, küre biçiminde, oval, elips ya da armut gibi eriksi tipli yeşil, kırmızı ya da erguvani renktedir. Eti krem sarı ya da beyazımsıdır. Taze olarak tüketilir, ayrıca yemeklerde ve salatalarda kullanılır. Çok besleyicidir. Bütün sıcak iklimlerde kültüre alınan bitkisi Türkiye'de Akdeniz bölgesinde yalnızca Mersin ve ilçelerinde yetiştirilir. Çay sabun yapımında da kullanılır.

Muz: Tropikal bölgenin ürünlerinden olan muz protein değeri oldukça yüksek olan bir üründür. Muz Türkiye'de daha çok Anamur ile Alanya arasında üretilmektedir. Türkiye'nin Muz ihtiyacının %80 bu yerli muz üretiminden karşılanmaktadır. Muz bahçesi yeri olarak genellikle kuzeyi kapalı, soğuktan korunmuş yerler seçilir. Muz bitkileri, genel olarak güneye bakan, hafif eğimli yerlerde iyi gelişmektedir.