Türkiye Bölgesel Kalkınma Projeleri
Ekonomik açıdan yeterince gelişememiş ancak kalkınma potansiyeline sahip bölgelerin gelişebilmesi için hazırlanan kalkınma projeleridir. Bu projelerin ortak amacı ilgili bölgeleri sosyo-kültürel ve ekonomik olarak geliştirmelerini sağlamaktır.
Ükemizde ilk bölgesel planlama çalışmasına 1950’li yılların sonlarına doğru başlanmış, bir kısmı potansiyel büyüme alanı olan 16 bölge belirlenmiş ve bu bölgelerde uygun çalışmalar yapılmıştır. Bu projeler; DAP (Doğu Anadolu Projesi), DOKAP (Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişim Projesi), GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi), ZBK (Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi), KOP (Konya Ovaları Projesi), YGH (Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi), Mavi Tünel projesidir.
GAP, ülkemizin güneydoğusunda yer alan Adıyaman, Batman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt ve Şırnak illerini kapsamaktadır.
GAP’ın temel hedefi, bölgenin gelir düzeyini ve hayat standartını yükselterek kırsal alanlardaki verimliliği ve istihdamı artırmaktır.
Proje; sulama, elektrik, enerji, tarım, kırsal ve kentsel altyapı, ormancılık, eğitim ve sağlık gibi alanları kapsamaktadır.
Proje kapsamında; 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin inşası 1.7 milyon hektar alanın sulu tarıma kavuşturulması planlanmaktadır.
GAP sulama yatırımlarının fiziki gerçekleşme oranı 2005 yılı sonu itibariyle %13.7'dir. 1995 yılından itibaren sulamanın başladığı Şanlıurfa-Harran Ovası'nda sulama başlamadan önce kişi başına düşen katma değer 596 dolar iken, 2004 yılında bu değer 1.135 dolar olarak gerçekleşmiştir.
Bu projenin tamamlanmasıyla birlikte bölge de PASPAS-M (Pirinç, ayçiçeği, soya, pamuk, mısır) üretim alanları artacak, buğday ekim alanları azalacak ancak antep fıstığı ekim alanları değişmeyecektir.
Sonuç olarak GAP ile birlikte tarımsal üretim ve ürün çeşitliliği artacak, kentleşme oranı yükselecek, ulaşığı ağı ve kalitesi artacak, sanayi üretimi ve istihdam alanı artacak, bölge dışardan göç alacaktır.
Doğu Anadolu Bölgesi halen göreli olarak ülkemizin en az gelişmiş bölgesidir. Yüzölçümü 158.972 km² olup Türkiye coğrafyasının %21‘ini kapsamaktadır. Coğrafi bölgeler arasında da yüzölçümü en büyük olan bölgedir. 1997 rakamlarına göre 5.8 milyon nüfusla bölgeler arası sıralamada yedinci sırada bulunmaktadır. 1983-1997 döneminde Türkiye GSYİH’nin yıllık ortalama gelişme hızı %4.9 iken, Doğu Anadolu Bölgesi %2.3’lük büyüme hızı ile bölgeler arasında son sırada yer almıştır.
Kısaca DAP olarak adlandırılan proje, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan 14 il (Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van) ile bölgeyle homojenlik gösteren Gümüşhane ve Bayburt illerini kapsamaktadır. Bayburt ve Gümüşhane illeri hem DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi) hem de DAP’a dahildir. Ayrıca Siirt ili hem DAP hem de GAP kapsamında yer alır.
Plan çalışmalarında dikkate alınan temel amaç ve hedefler şu şekilde özetlenebilir:
- Bölgenin diğer bölgelere göre geride olan sosyo-ekonomik gelişmesini hızlandıracak politika ve uygulamaları ortaya koymak,
- Sektörel gelişmeleri hızlandırmak üzere çeşitli alanlarda sektörel analizler yapmak ve öncelikleri belirlemek,
- Bölgede kırsal ve kentsel gelişmeyi sağlamaya yönelik önemli kamu yatırımlarını belirlemek ve özel kesim yatırımlarını özendirici politika ve uygulamaları ortaya koyarak; bölgesel gelişmeyi kamu, yerel yönetimler, özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği içinde geliştirmek,
- Bölgedeki girişimciliği teşvik etmeye, bölgesel iç dinamikleri harekete geçirmeye ve bölge dışındaki girişimcileri (yabancı sermaye dahil) çekmeye yönelik yatırım alanlarının belirlenmesi, yatırım projelerinin hazırlanması, nitelikli işgücü temini, teknoloji, finansman vb. konularda somut öneriler geliştirmek, bunların eşgüdümünü sağlayacak kurumsal düzenlemeler önermek ve bu çalışmaları “katılımcılık ilkesi” çerçevesinde gerçekleştirmek,
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasında sosyo-ekonomik ilişkileri belirlemek
- Bölgedeki insan kaynaklarının geliştirilmesi konusunda sektörel yeni projeler önerme, biçiminde sıralanabilir.
Proje, sosyoekonomik açıdan az gelişmiş olan Doğu Karadeniz’i kapsamaktadır. DPT tarafından 1999-2000 yıllarında planlanmıştır. Projenin uygulandığı Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize ve Trabzon illerinden oluşmaktadır.
Bölgenin başlıca sorunları şunlardır:
1. İşsizlik ve buna bağlı olarak bölge dışına yapılan göçler,
2. Kişi başına düşen millî gelirin az olması,
3. Ekonominin sınırlı sayıda sektöre ve ürüne bağlı olması,
4. Topoğrafya şartlarının elverişsiz ve ulaşım ağının gelişmemiş olması bölge ekonomisini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında gelmektedir.
Bununla birlikte dağınık yerleşmeler hizmetlerin ulaştırılmasını güçleştirmektedir.
Yapılması gerekenler;
1. Ulaşım ve iletişim altyapısının güçlendirilmesi
2. Çok amaçlı su kaynaklarının geliştirilmesi ve yönetimi
3. Toprak mülkiyeti ve kullanımının iyileştirilmesi
4. Mahalli idarelerin güçlendirilmesi
5. Turizm faaliyetlerini geliştirmektir.
6. Mevcut işletmeleri desteklemek ve yeni ürün üreten işletmeler kurmak
Bölgede, Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun küçültülmesi ve Karabük ile Ereğli Demir Çelik İşletmeleri’nin özelleştirilmesi ile meydana gelecek ekonomik ve sosyal sonuçların analiz edilmesi gereği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Devlet Planlama Teşkilatı’nca Güneydoğu Anadolu Projesi çalışmasından sonra, çok sektörlü, kamu kesimi-özel kesim işbirliğine dayalı olarak Bölgesel Gelişme Projesi anlayışı içerisinde “Zonguldak-Bartın- Karabük Bölgesel Gelişme Projesi” uluslararası ihale ile gerçekleştirilmiştir. İhale sonucunda, projenin yapımını Fransız BRL ve Türk TÜMAŞ konsorsiyumu üstlenmiştir.
Proje çalışmasının başlıca amaçları;
1. Bölgede yer alan sanayi ve madencilik kuruluşlarından Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun küçültülmesi ve Karabük Demir Çelik işletmesinin özelleştirilmesi sonucunda ortaya çıkacak ekonomik ve sosyal sonuçları analiz etmek,
2. Özel sektörün yeni yatırım alanlarında faaliyet göstermesini sağlamak, yeni yatırım alternatiflerini belirlemek,
3. Orta ve uzun dönemde uygulanabilir Bölgesel Gelişme Planı hazırlamak,
4. Bölgede yapılabilecek yatırımların tanımlanmasını sağlamaktır.
Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Gelişme Projesinin tamamlanmasıyla birlikte 113.000 kişiye iş imkanı oluşması ve bölgedeki kırsal alanlardan göçün azalması beklenmektedir. Buna paralel olarak refah, gelir ve işgücü niteliğinde de artış sağlanması amaçlanmaktadır.
İmalat sanayiinde ve hizmetler sektöründe beklenen önemli istihdam artışları ve tarım ile ormancılık sektörlerindeki üretimde sağlıklı bir yapının sağlanması da projeden beklenen diğer sonuçlar olarak belirtilebilir.
Güneydoğu Anadolu Projesi benzeri bir proje olarak nitelenen bu projenin coğrafi alanı; Amasya, Çorum, Samsun, Tokat ve Yozgat illerini kapsayan Yeşilırmak ve kollarının oluşturduğu havzadır. Bu alanda yer alan illerin valilikleri projede işbirliği yapmak üzere, 23 Eylül 1997 tarih ve 97/9991 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yeşilırmak Havzası İl Özel İdareleri Hizmet Birliği’ni kurmuşlardır.
Orta ve uzun dönemli sürdürülebilir gelişmeyi amaçlayan Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi için ortak bir veri tabanı oluşturulması amacıyla “Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Projesi” olarak adlandırılan bir çalışma, Devlet Planlama Teşkilatı ile Hizmet Birliği’nin uygun görüşleri ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından başlatılmıştır.
Yeşilırmak ve kollarının yer aldığı havzada akı rejiminin düzensizliğinden kaynaklanan taşkınlar, erozyon, su ve çevre kirliliği sorunları önemli boyutlara ulaşmıştır.
Bu proje ile, ekolojik dengeyi bozmadan en uygun ve ekonomik arazi kullanım planlamasının yapılabilmesi, doğal kaynakların güncel takibinin ve yönetilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, erozyonun önlenmesi, su kirliliğinin kontrolü, meraların ıslahı, orman alanlarının belirlenmesi ve izlenmesi, şehirleşme sanayileşmenin takibi ile planlı gelişme konularında sorunların çözümünün sağlanacağı umulmaktadır.
Ülkemizin kalkınması için önemli bölgesel projelerden biri de Konya Ovaları Projesi yani KOP’tur. Proje başta Konya olmak üzere Karaman, Aksaray ve Niğde illerini kapsamaktadır. Türkiye yüzölçümünün %8’ini oluşturan proje, aynı zamanda sulanabilir tarım arazilerinin de %13’ünü teşkil etmektedir. Konya Ovası Projesi Göksu Nehri'nden denize dökülen suların baraj ve tünellerle ovaya aktarılması ve sulu tarıma geçilmesi için yıllar önce hazırlanmış bir proje özelliği taşıyor.
Bölge için hayati önem taşıyan KOP ile özellikle Konya ve Karaman Ovalarının sulanması hedeflenmektedir. Ayrıca proje bünyesinde Konya, Karaman ve Aksaray şehir merkezlerinin içme, kullanma, sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanması ve hidroelektrik enerji üretimi de bulunmaktadır.
Bu proje tamamlandığında, kendisine yetmeyen su kaynaklarının denizlere döküldüğü Konya Ovası’nın suya hasreti dindirilecek, şehrin uzun süreli içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanacaktır. Göksu Havzasından Konya Kapalı Havzasına yılda 414 milyon m³ su aktarılacaktır.
Türkiye’nin ilk sulama projesi olma özelliği taşıyan KOP’un en önemli ayağını Mavi Tünel oluşturuyor. Konya Ovasının yüzde 70’ini sulanabilir hale getirecek olan Mavi Tünel Projesi, aşırı yer altı suyu çekimini ve çöküntü obruklarının oluşmasını engelleyecek, aynı zamanda atık suların değerlendirilip, kuruyan göllere ve su takviye edilmesiyle ovadaki verimliliğin artmasını sağlayacak. Sulanmayan birçok kıraç alanın sulamaya açılmasıyla Konya’daki bitki deseni değişecek ve üretim çeşitliliği sağlanacak.
Mavi Tünel, 17 kilometre uzunluğu ile Türkiye’nin Şanlıurfa tünellerinden sonra ikinci büyük sulama tüneli olacak. Konya-Çumra 3. Merhale Projesi kapsamında inşa edilecek olan toplam 765,5 hektametrekup (hm³) aktif kapasitedeki Bağbaşı, Bozkır ve Afşar barajlarında depolanacak suyun 414,13 hm3’ü Mavi Tünel vasıtasıyla Konya kapalı havzasına derive edilecek. Bu proje ile birlikte Göksu nehri ve Çarşamba suyu’nun %15’lik bölümü alınarak konya-karaman havzasına aktarılması amaçlanıyor.
Projenin tamamlanması ile Türkiye ekonomisine yılda yaklaşık 470 milyon YTL katkı sağlanacağı öngörülüyor. Mavi Tünelin tamamen hayata geçmesinden sonra karasal iklimin yumuşayacağı bölgede, yılda 2 milyon tonun üzerinde sebze üretimi yapılacağı, sanayiciye ucuz hammadde sağlanacağı ve 100 bin kişinin istihdam edileceği de belirtiliyor.
Ükemizde ilk bölgesel planlama çalışmasına 1950’li yılların sonlarına doğru başlanmış, bir kısmı potansiyel büyüme alanı olan 16 bölge belirlenmiş ve bu bölgelerde uygun çalışmalar yapılmıştır. Bu projeler; DAP (Doğu Anadolu Projesi), DOKAP (Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişim Projesi), GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi), ZBK (Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi), KOP (Konya Ovaları Projesi), YGH (Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi), Mavi Tünel projesidir.
GAP (Güneydoğu Anadolu Projesi)
GAP, ülkemizin güneydoğusunda yer alan Adıyaman, Batman, Şanlıurfa, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt ve Şırnak illerini kapsamaktadır.
GAP’ın temel hedefi, bölgenin gelir düzeyini ve hayat standartını yükselterek kırsal alanlardaki verimliliği ve istihdamı artırmaktır.
Proje; sulama, elektrik, enerji, tarım, kırsal ve kentsel altyapı, ormancılık, eğitim ve sağlık gibi alanları kapsamaktadır.
Proje kapsamında; 22 baraj, 19 hidroelektrik santralinin inşası 1.7 milyon hektar alanın sulu tarıma kavuşturulması planlanmaktadır.
GAP sulama yatırımlarının fiziki gerçekleşme oranı 2005 yılı sonu itibariyle %13.7'dir. 1995 yılından itibaren sulamanın başladığı Şanlıurfa-Harran Ovası'nda sulama başlamadan önce kişi başına düşen katma değer 596 dolar iken, 2004 yılında bu değer 1.135 dolar olarak gerçekleşmiştir.
Bu projenin tamamlanmasıyla birlikte bölge de PASPAS-M (Pirinç, ayçiçeği, soya, pamuk, mısır) üretim alanları artacak, buğday ekim alanları azalacak ancak antep fıstığı ekim alanları değişmeyecektir.
Sonuç olarak GAP ile birlikte tarımsal üretim ve ürün çeşitliliği artacak, kentleşme oranı yükselecek, ulaşığı ağı ve kalitesi artacak, sanayi üretimi ve istihdam alanı artacak, bölge dışardan göç alacaktır.
DAP (Doğu Anadolu Projesi)
Doğu Anadolu Bölgesi halen göreli olarak ülkemizin en az gelişmiş bölgesidir. Yüzölçümü 158.972 km² olup Türkiye coğrafyasının %21‘ini kapsamaktadır. Coğrafi bölgeler arasında da yüzölçümü en büyük olan bölgedir. 1997 rakamlarına göre 5.8 milyon nüfusla bölgeler arası sıralamada yedinci sırada bulunmaktadır. 1983-1997 döneminde Türkiye GSYİH’nin yıllık ortalama gelişme hızı %4.9 iken, Doğu Anadolu Bölgesi %2.3’lük büyüme hızı ile bölgeler arasında son sırada yer almıştır.
Kısaca DAP olarak adlandırılan proje, Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer alan 14 il (Ağrı, Ardahan, Bingöl, Bitlis, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Hakkari, Iğdır, Kars, Malatya, Muş, Tunceli, Van) ile bölgeyle homojenlik gösteren Gümüşhane ve Bayburt illerini kapsamaktadır. Bayburt ve Gümüşhane illeri hem DOKAP (Doğu Karadeniz Projesi) hem de DAP’a dahildir. Ayrıca Siirt ili hem DAP hem de GAP kapsamında yer alır.
Plan çalışmalarında dikkate alınan temel amaç ve hedefler şu şekilde özetlenebilir:
- Bölgenin diğer bölgelere göre geride olan sosyo-ekonomik gelişmesini hızlandıracak politika ve uygulamaları ortaya koymak,
- Sektörel gelişmeleri hızlandırmak üzere çeşitli alanlarda sektörel analizler yapmak ve öncelikleri belirlemek,
- Bölgede kırsal ve kentsel gelişmeyi sağlamaya yönelik önemli kamu yatırımlarını belirlemek ve özel kesim yatırımlarını özendirici politika ve uygulamaları ortaya koyarak; bölgesel gelişmeyi kamu, yerel yönetimler, özel kuruluşlar ve sivil toplum örgütleri ile işbirliği içinde geliştirmek,
- Bölgedeki girişimciliği teşvik etmeye, bölgesel iç dinamikleri harekete geçirmeye ve bölge dışındaki girişimcileri (yabancı sermaye dahil) çekmeye yönelik yatırım alanlarının belirlenmesi, yatırım projelerinin hazırlanması, nitelikli işgücü temini, teknoloji, finansman vb. konularda somut öneriler geliştirmek, bunların eşgüdümünü sağlayacak kurumsal düzenlemeler önermek ve bu çalışmaları “katılımcılık ilkesi” çerçevesinde gerçekleştirmek,
- Güneydoğu Anadolu Bölgesi ile Doğu Anadolu Bölgesi arasında sosyo-ekonomik ilişkileri belirlemek
- Bölgedeki insan kaynaklarının geliştirilmesi konusunda sektörel yeni projeler önerme, biçiminde sıralanabilir.
DOKAP (Doğu Karadeniz Bölgesel Gelişim Projesi)
Proje, sosyoekonomik açıdan az gelişmiş olan Doğu Karadeniz’i kapsamaktadır. DPT tarafından 1999-2000 yıllarında planlanmıştır. Projenin uygulandığı Artvin, Bayburt, Giresun, Gümüşhane, Ordu, Rize ve Trabzon illerinden oluşmaktadır.
Bölgenin başlıca sorunları şunlardır:
1. İşsizlik ve buna bağlı olarak bölge dışına yapılan göçler,
2. Kişi başına düşen millî gelirin az olması,
3. Ekonominin sınırlı sayıda sektöre ve ürüne bağlı olması,
4. Topoğrafya şartlarının elverişsiz ve ulaşım ağının gelişmemiş olması bölge ekonomisini olumsuz yönde etkileyen faktörlerin başında gelmektedir.
Bununla birlikte dağınık yerleşmeler hizmetlerin ulaştırılmasını güçleştirmektedir.
Yapılması gerekenler;
1. Ulaşım ve iletişim altyapısının güçlendirilmesi
2. Çok amaçlı su kaynaklarının geliştirilmesi ve yönetimi
3. Toprak mülkiyeti ve kullanımının iyileştirilmesi
4. Mahalli idarelerin güçlendirilmesi
5. Turizm faaliyetlerini geliştirmektir.
6. Mevcut işletmeleri desteklemek ve yeni ürün üreten işletmeler kurmak
ZBK (Zonguldak, Bartın, Karabük Projesi)
Bölgede, Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun küçültülmesi ve Karabük ile Ereğli Demir Çelik İşletmeleri’nin özelleştirilmesi ile meydana gelecek ekonomik ve sosyal sonuçların analiz edilmesi gereği ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, Devlet Planlama Teşkilatı’nca Güneydoğu Anadolu Projesi çalışmasından sonra, çok sektörlü, kamu kesimi-özel kesim işbirliğine dayalı olarak Bölgesel Gelişme Projesi anlayışı içerisinde “Zonguldak-Bartın- Karabük Bölgesel Gelişme Projesi” uluslararası ihale ile gerçekleştirilmiştir. İhale sonucunda, projenin yapımını Fransız BRL ve Türk TÜMAŞ konsorsiyumu üstlenmiştir.
Proje çalışmasının başlıca amaçları;
1. Bölgede yer alan sanayi ve madencilik kuruluşlarından Türkiye Taşkömürü Kurumu’nun küçültülmesi ve Karabük Demir Çelik işletmesinin özelleştirilmesi sonucunda ortaya çıkacak ekonomik ve sosyal sonuçları analiz etmek,
2. Özel sektörün yeni yatırım alanlarında faaliyet göstermesini sağlamak, yeni yatırım alternatiflerini belirlemek,
3. Orta ve uzun dönemde uygulanabilir Bölgesel Gelişme Planı hazırlamak,
4. Bölgede yapılabilecek yatırımların tanımlanmasını sağlamaktır.
Zonguldak-Bartın-Karabük Bölgesel Gelişme Projesinin tamamlanmasıyla birlikte 113.000 kişiye iş imkanı oluşması ve bölgedeki kırsal alanlardan göçün azalması beklenmektedir. Buna paralel olarak refah, gelir ve işgücü niteliğinde de artış sağlanması amaçlanmaktadır.
İmalat sanayiinde ve hizmetler sektöründe beklenen önemli istihdam artışları ve tarım ile ormancılık sektörlerindeki üretimde sağlıklı bir yapının sağlanması da projeden beklenen diğer sonuçlar olarak belirtilebilir.
YGH (Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi)
Güneydoğu Anadolu Projesi benzeri bir proje olarak nitelenen bu projenin coğrafi alanı; Amasya, Çorum, Samsun, Tokat ve Yozgat illerini kapsayan Yeşilırmak ve kollarının oluşturduğu havzadır. Bu alanda yer alan illerin valilikleri projede işbirliği yapmak üzere, 23 Eylül 1997 tarih ve 97/9991 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Yeşilırmak Havzası İl Özel İdareleri Hizmet Birliği’ni kurmuşlardır.
Orta ve uzun dönemli sürdürülebilir gelişmeyi amaçlayan Yeşilırmak Havza Gelişim Projesi için ortak bir veri tabanı oluşturulması amacıyla “Coğrafi Bilgi Sistemi Altyapısı Projesi” olarak adlandırılan bir çalışma, Devlet Planlama Teşkilatı ile Hizmet Birliği’nin uygun görüşleri ile Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) Marmara Araştırma Merkezi (MAM) tarafından başlatılmıştır.
Yeşilırmak ve kollarının yer aldığı havzada akı rejiminin düzensizliğinden kaynaklanan taşkınlar, erozyon, su ve çevre kirliliği sorunları önemli boyutlara ulaşmıştır.
Bu proje ile, ekolojik dengeyi bozmadan en uygun ve ekonomik arazi kullanım planlamasının yapılabilmesi, doğal kaynakların güncel takibinin ve yönetilmesinin sağlanması amaçlanmaktadır. Bu kapsamda, erozyonun önlenmesi, su kirliliğinin kontrolü, meraların ıslahı, orman alanlarının belirlenmesi ve izlenmesi, şehirleşme sanayileşmenin takibi ile planlı gelişme konularında sorunların çözümünün sağlanacağı umulmaktadır.
KOP (Konya Ovaları Projesi)
Ülkemizin kalkınması için önemli bölgesel projelerden biri de Konya Ovaları Projesi yani KOP’tur. Proje başta Konya olmak üzere Karaman, Aksaray ve Niğde illerini kapsamaktadır. Türkiye yüzölçümünün %8’ini oluşturan proje, aynı zamanda sulanabilir tarım arazilerinin de %13’ünü teşkil etmektedir. Konya Ovası Projesi Göksu Nehri'nden denize dökülen suların baraj ve tünellerle ovaya aktarılması ve sulu tarıma geçilmesi için yıllar önce hazırlanmış bir proje özelliği taşıyor.
Bölge için hayati önem taşıyan KOP ile özellikle Konya ve Karaman Ovalarının sulanması hedeflenmektedir. Ayrıca proje bünyesinde Konya, Karaman ve Aksaray şehir merkezlerinin içme, kullanma, sanayi suyu ihtiyaçlarının karşılanması ve hidroelektrik enerji üretimi de bulunmaktadır.
Bu proje tamamlandığında, kendisine yetmeyen su kaynaklarının denizlere döküldüğü Konya Ovası’nın suya hasreti dindirilecek, şehrin uzun süreli içme ve kullanma suyu ihtiyacı karşılanacaktır. Göksu Havzasından Konya Kapalı Havzasına yılda 414 milyon m³ su aktarılacaktır.
Mavi Tünel (Bağbaşı Barajı Projesi)
Türkiye’nin ilk sulama projesi olma özelliği taşıyan KOP’un en önemli ayağını Mavi Tünel oluşturuyor. Konya Ovasının yüzde 70’ini sulanabilir hale getirecek olan Mavi Tünel Projesi, aşırı yer altı suyu çekimini ve çöküntü obruklarının oluşmasını engelleyecek, aynı zamanda atık suların değerlendirilip, kuruyan göllere ve su takviye edilmesiyle ovadaki verimliliğin artmasını sağlayacak. Sulanmayan birçok kıraç alanın sulamaya açılmasıyla Konya’daki bitki deseni değişecek ve üretim çeşitliliği sağlanacak.
Mavi Tünel, 17 kilometre uzunluğu ile Türkiye’nin Şanlıurfa tünellerinden sonra ikinci büyük sulama tüneli olacak. Konya-Çumra 3. Merhale Projesi kapsamında inşa edilecek olan toplam 765,5 hektametrekup (hm³) aktif kapasitedeki Bağbaşı, Bozkır ve Afşar barajlarında depolanacak suyun 414,13 hm3’ü Mavi Tünel vasıtasıyla Konya kapalı havzasına derive edilecek. Bu proje ile birlikte Göksu nehri ve Çarşamba suyu’nun %15’lik bölümü alınarak konya-karaman havzasına aktarılması amaçlanıyor.
Projenin tamamlanması ile Türkiye ekonomisine yılda yaklaşık 470 milyon YTL katkı sağlanacağı öngörülüyor. Mavi Tünelin tamamen hayata geçmesinden sonra karasal iklimin yumuşayacağı bölgede, yılda 2 milyon tonun üzerinde sebze üretimi yapılacağı, sanayiciye ucuz hammadde sağlanacağı ve 100 bin kişinin istihdam edileceği de belirtiliyor.
heyy millet tùrkiyenin uye oldugu projeler dogalgaz petrpl gibi bilen?lütfen yardimci olabilirmi
YanıtlaSil