İspanya

Yüz ölçümü: 504,030 km²
Nüfusu: 47 milyon
İdare şekli: Monarşi
Başkenti: Madrid
Resmi dili: İspanyolca
Dini: Hristiyanlık

İber yarımadasında yer alır. Kuzeyinde Fransa, doğusunda Akdeniz, batısında Portekiz ve Atlas Okyanusu ile çevrilidir. Güneyinde Atlas Okyanusu ile Akdeniz'i birbirine bağlayan Cebelitarık Boğazı bulunur.

İspanya'nın Tarihi

8. yüzyıldan itibaren Endülüs Emevilerinin egemenliğine giren İspanya, 15. yüzyılın sonuna kadar İslam uygarlığının parlak dönemlerinden birini yaşamıştır. 16. yüzyıldan itibaren İspanyollar, denizlere açılarak Orta ve Güney Amerika ile Güneydoğu Asya'da sömürgeler kurmuşlardır. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra sömürgelerini kaybeden İspanya'da 1947'de monarşi idaresi kurulmuştur.

İspanya'nın Yüzey Şekilleri

Yanmadanm büyük bir bölümünde mesata denilen ve yükseltisi 600-1000 m arasında değişen platolar yer alır. Bunun çevresinde ve üzerinde oldukça yüksek dağ sıralan uzanır. Atlas Okyanusu kıyılanna doğru yükseklik hafifçe azalır. Kuzeyde ise Alp dağlarının bir kolu olan Pirene dağları uzanır. Burada yüksek zirveler 3000 m'yi aşar. Doğuya doğru Akdeniz sahillerinde dik kıyılar ve bunun gerisinde ise dağlar görülür. Güneyde yüksekliği 3000 m'yi aşan Sierra Nevada, kuzeybatıda Kantabriya dağları uzanır. Ülkede geniş bir yer kaplayan plato sahaları, Akdeniz'e dökülen Ebro ile Atlas Okyanusu'na dökülen Guadalquivir (Guadalkuvir) nehirleri tarafından yarılmıştır.


View Larger Map

Akdeniz'de Mayorka, Minorka ve İbiza adalarından oluşan Balear takımadaları engebeli bir yapı gösterir. Bunların en büyüğü Mayorka adasının kuzeyinde Alp kıvrım kuşağına ait olan dağlar uzanır; orta bölümünde geniş ovalar görülür. Mayorka adası, kireç taşlarınm çözünmesi ile oluşmuş ilgi çekici karstik şekillere (lapya, mağara, kanyon vadi, çukur sahalar) ve dik kıyılara sahiptir.

İspanya'nın İklimi ve Bitki Örtüsü

Ülkenin güney kesiminde ve adalarda Akdeniz iklimi hüküm sürer. Buralarda maki ve kızılcam ormanları görülür. İspanya'nın güneyinde yağışm azaldığı alçak kesimler cılız bir maki örtüsü ile kaplıdır. Kuzey kesiminde ve iç kısımlarında ise nemli karasal iklim etkilidir. Burada yazlar sıcak ve az yağışlı, kışlar ise sert geçer. Yıllık ortalama yağış miktarı fazla değildir (500 mm). Atlas Okyanusu kıyılarında yağış miktarı artar. Pirene dağlarının etekleri geniş yapraklı, yüksek kesimleri ise iğne yapraklı ormanlarla kaplıdır.

İspanya'nın Nüfusu ve Yerleşmesi

Ülkede nüfus dağılımı çok farklıdır. Akarsu boylarındaki ovalarda ve kıyı kesiminde fazla olan nüfus yoğunluğu, iç kesimlerdeki kurak ve dağlık sahalarda azalır. Son yıllarda kentleşmeye bağlı olarak metropolitan tipte kentler artmışür. Önemli yerleşmeler; başkent Madrid (Resim 49), Barselona, Bilbao ve Sevilla (Seviya)'dır. Mayorka adasındaki Palma da turistik önemi olan bir kenttir.

El Escorial Manastırı - Madrid

İspanya'nın Ekonomisi

İspanya, sömürgecilik döneminde Güney Amerika'daki sömürgelerinden büyük gelir elde etmekteydi. Ancak sömürgelerini kaybetmesi ile ekonomik yönden sıkıntıya düşmüştür. Son yıllarda Avrupa Birliğine girmesi ve katı krallık idaresinden monarşiye geçmesiyle ülkenin ekonomisinde düzelme olmuştur. Özellikle ülkenin sanayileşmesinde yabancı sermaye ile kurulan işletmelerin önemli katkısı olmuştur.

Tarım kesiminde ilerleme; arazi kullanmadaki düzenlemeler, kuzey-batıdaki ovaların sulanması, tarımda gübre ve makinenin kullanılması ile olmuştur. Ülkede yetiştirilen başlıca tarım ürünleri; üzüm, zeytin, turunçgil ve orta kısımlardaki platolarda üretilen tahıldır.

Ülkenin önemli yer altı zenginlikleri; demir, kurşun ve çinkodur. Elektrik enerjisini; hidroelektrik ve termik santraller yarımda nükleer santrallerden de sağlar. Önemli sanayi kuruluşları kuzeydeki Bask bölgesindedir. Burada demir, çelik ve kimyasal madde üreten sanayi kolları kurulmuştur. Ayrıca yabancı sermaye ile kurulan otomobil sanayii de gelişmiştir.

Ülkede gelişmiş bir ulaşım ağı vardır. Deniz taşımacılığı yönünden de gelişmiş olan İspanya'nın en önemli limanları, Barselona ve Bilbao dur.

İspanya, Akdeniz ülkeleri arasında fazla turist çeken ülkelerden biridir. Zengin tarihi eserleri ve tabiat güzellikleri ile Akdeniz kıyılan ve Balear adalanndaki plajlan sayesinde çok sayıda turist çekmektedir. Aynca, turizmi teşvik edici alt yapıya (ulaşım, haberleşme, otel, motel gibi tesisler) büyük önem verilmiştir. Bu nedenlerle İspanya' ya her yıl 40 milyon civarında turist gelmektedir. Turizmden sağlanan gelir, ülke ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.

Ülke, ticaretini daha çok, eskiden sömürgesi olan ülkeler ve Avrupa devletleri ile yapmaktadır. İlişkilerimizin iyi olduğu İspanya'dan soya, alüminyum alaşımlan, bazı kimyasal maddeler, çelik, otomobil ve yedek parçalan almaktayız. Bu ülkeye çimento, otomobil, televizyon, nohut, tütün, bazı madenler, fındık ve zeytinyağı satmaktayız.