Türkiye'nin İdari Bölümleri

Türkiye, idari ve mahalli şartlar göz önünde bulundurularak çeşitli idari bölümlere ayrılmıştır. Buna göre yurdumuz, merkezi idare kuruluşu bakımından illere, iller ilçelere, ilçeler ise köylere ayrılmıştır. Bunlara Mülki İdare Bölümleri denir. İdari bölümlerin tespitinde coğrafi durumları, ekonomik şartları, kamu hizmetlerinin gerekleri ve ulaşım durumları dikkate alınmaktadır. Ülkemizdeki en büyük idari birime il adı verilir. Bir il; il merkezi, ilçe merkezleri ve ilçelere bağlı bütün köyleri kapsar. İllerde yönetme ve yürütme görevini, devletin atadığı valiler yerine getirir. Cumhuriyetimizin ilk yıllarında 63 olan il sayımız, değişen şartlar ve ihtiyaçlara göre bugün 81'e ulaşmıştır. Gelişmiş bir çok ilçemiz de il olmayı beklemektedir.

İdari bölümlerin sınırlarının tespitinde, o bölümün coğrafi özelliklerinden çok, ülke hizmetlerinin daha iyi yürütülebilmesi göz önünde tutulur. Bu nedenle idari il sınırları ile coğrafi sınırlar çakışmaz. Bazı illerimizin toprakları bütünüyle bir coğrafi bölgenin sınırları içinde yer alırken, bazı illerimizin toprakları iki veya daha fazla coğrafi bölgede yer alabilir. Örneğin; Antalya ili, bütünüyle Akdeniz Bölgesi içinde kalırken, Erzurum ili iki, Bilecik ili ise dört bölge içinde yer alır.

Her ilin bir il merkezi vardır. İl merkezi genellikle il sınırları içindeki en büyük kenttir. Örneğin; Samsun ilinin merkezi Samsun kenti, Denizli ilinin merkezi Denizli kentidir. Ancak bazı illerimizin adı ile il merkezi olan kentin adı farklıdır. Örneğin; Hatay ilinin merkezi Antakya, Kocaeli ilinin merkezi İzmit, Sakarya ilinin merkezi Adapazarı, İçel ilinin merkezi ise Mersin'dır.

İllerimizin yüz ölçümleri birbirinden farklıdır. Yüz ölçümü en büyük ilimiz Konya, en küçük ilimiz Yalova'dır.

İllerimizin nüfusları ve nüfus yoğunlukları birbirinden farklıdır. Ülkemizin en kalabalık ve yoğun nüfuslu ili, İstanbul'dur. Tunceli en az nüfusa ve nüfus yoğunluğuna sahip ilimizdir.



Ülkemizde, ilden daha küçük idari birimlere ilçe adı verilir. Her il, büyüklüğüne göre çeşitli sayıda ilçelerden oluşur. Örneğin; Bitlis ilinin 6, Hakkari ilinin 3 ilçesi vardır. İlçeleri, devletin tayin ettiği kaymakamlar yönetir.

Ülkemizdeki en küçük idari birime ise köy adı verilir. Muhtar tarafından yönetilen köy, yönetim açısından ilçe merkezine bağlıdır.

Son nüfus sayımına göre Türkiye'de 81 il, 892 ilçe ve 35.000'den fazla köy bulunmaktadır.

Ülkemizde halkın ihtiyaç duyduğu çeşitli hizmetlerin tümünün merkez tarafından sağlanması mümkün olamamaktadır. Bu nedenle, idari yönetimin dışında yerel yönetime ihtiyaç duyulmuştur. Yurdumuzdaki yerel yönetimler; köy, il özel idaresi ve belediye'lerdir. Vali ve kaymakamın denetimi altındaki bu kuruluşlar, yasa ve yönetmelikler çerçevesinde, ait oldukları yerlerin gerekli hizmetlerini yürütürler.

Yerel hizmetlerin daha iyi yürütülebilmesi için bazı büyük kentlerimiz, ana kent (büyük şehir) yapısına kavuşturulmuştur. Örneğin; İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa Gazi Antep, Konya, Kayseri, Mersin gibi. Ana kent yapısındaki şehirlerimizde, şehrin adını taşıyan bir ana kent bele-diyesi ile ilçelerin adlarını taşıyan ilçe belediyeleri bulunmaktadır. Son yıllarda bir yönetim birimi olan bucakların ortadan kalkması ile bazı büyük köylerimizde veya birkaç köyün birleştirilmesi ile belde adı verilen birimler oluşturulmuştur. Beldelerimizde hizmetlerin daha iyi yürütülebilmesi için belediyeler kurulmuştur.