Tek Hücreliler

Çekirdek yapısı gelişmiş bazı bir hücreliler de tek başlarına yaşamlarını sürdürürler. Bunlar, bakterilerden ve çok hücreli canlılardan bazı özellikleriyle farklılık gösterirler. En belirgin farklarından birisi, tam olarak bitki ve hayvan özelliği göstermeyişleridir. Sınıflandırma konusunda da anlatıldığı gibi tek hücrelilerin en meşhurları Amip, Paramesyum, Öglena, Plazmodyum ve Clamidomonas gibi bazı su yosunlarıdır. Bunlardan Paramecium'un hücre yapısı ve hayatsal olaylarını örnek alarak açıklayalım.

Paramecium'da Hayat Olayları

Tatlı sularda yaşayan mikroskobik canlılardır. Hücre zarlarının dış kısmı farklılaşarak "Pelikula" denen yapıyı oluşturmuştur. Pelikula, hayvanı dış etkilerden koruduğu gibi vücut şeklini de sabit tutar.

Vücutlarının bir bölgesi içeriye doğru çökerek ağız ve yutağı meydana getirir. Vücut yüzeyleri gayet sık bulunan sillerle (kirpik) örtülüdür. Şiilerin dip kısımlarında pelikulaya gömülü, savunma organeli olan trikosist'ler bulunur.

Paramecium'un Yapısı

Besinler, paramesyumun ağız boşluğuna dolar. Yutakta oluşan besin kofullarıyla beraber hücreye alınır. Besin kofulu sitoplazmada dolaşarak sindirilir. Sindirilemeyen artıklar hücre anüsünden atılır. Besinlerin alınmasından diğer bazı tek hücreliler daha aktif olup, fagositoz yaparlar. Hatta Didinium adlı silli çeşidi diğer bazı sillileri yutabilir. Boşaltım, hücre yüzeyi ve kontraktil kofullarla yapılır. Kontraktil kofullar kasılıp gevşiyerek fazla suyu atar. Hücre yüzeyi ise NH3, CO2 ve tuzları difüzyonla atar.

Paramesyumda büyük (makro) ve küçük (mikro) olmak üzere iki nükleus vardır. Büyük çekirdek beslenme olaylarını düzenler. Küçük çekirdek bölünmeyi ve konjugasyonla üremeyi sağlar. Paramesyum hem eşeysiz, hem de eşeyli olarak üreyebilmektedir. Eşeysiz üremeyi enine bölünerek gerçekleştirirler.

Eşeyli üreme bakterilerdekine benzer bir şekilde konjugasyonla gerçekleştirilir. İki hücre, ağız bölgeleriyle bir köprü oluştururlar. Bu köprü aracılığıyla çekirdek değişimi yaparlar. Görüldüğü gibi paramecium'un eşeyli üremesi düzensizdir. Çünkü gerçek gamet oluşumu ve gerçek döllenme yoktur.