İslamiyetten Önce Kurulan Türk Devletleri
Akhunlar | Eftalitler
Orta Asya'da Çin egemenliğini kabul etmeyen Hunlar, batıya göç ederek, Avrupa'ya yürüyen soydaşlarından ayrılmış, Batı Türkistan'da yerleşmişlerdir. BizanslIlar bunlara "Eftalit" diyorlardı. Akhunlar, V. yüzyılın ilk yarısında Sasanilerle savaşarak güçlendiler.
Akhunlar, Çin ile ticarete dayalı iyi ilişkiler kurdular. Göktürk - Sasani işbirliği sonucu, 567 yılında yıkıldılar.
Avarlar
Orta Asya'da IV. yy.'da devlet kurmuş bir Türk topluluğudur. Bunlar Orta Asya'da iken Hun ve Moğol asıllı iki büyük topluluğa dayanıyorlardı. Avarlar Göktürkler tarafından yıkılmıştır. Bunun üzerine Avarlar, batıya doğru göç ederek, Kafkaslarda Sihirleri yendiler (558). Kısa zamanda oradan Tuna boylarına geçtiler. Bizans'ı yıllık vergiye bağladılar. Bugünkü Romanya ve Macaristan'ı tamamen işgal ederek Orta Avrupa'da bir devlet kurdular (562). VII. yy. başlarında Avarların başında Bayan Han vardı. Avarlar İran'daki Sasanilerle birlikte iki defa İstanbul'u kuşattılar (619-626).
Macaristan'da Avar uygarlığı, 805 yıllarına kadar sürdü. Macar kralı I. Kari ve daha sonra Frank kralları bu devlete son verdiler. Burada bulunan Avarlar ulusal kimliklerini kaybettiler.
• Avarlar, Slavları Doğu Avrupa ve Tuna bölgelerine yerleştirdiler. Balkanlarda bugün var olan Ortodoks Slav toplulukları, Avarların yerleştirmeleri sonucu bu topraklarda yaşamaktadır.
Kırgızlar
Göktürkler ve Uygurların egemenliğinde kalmışlardır. Göktürk Kağan'ı Mu-Kan zamanında Göktürklere bağlanan Kırgızlar daha sonra 758 yılında Uygurlara bağlanmışlardır. 840 yılında Uygurları yenerek Uygur topraklarını ele geçirmişlerdir. 924 yılında Cengiz Han'a bağlılıklarını bildirmişlerdir.
• Cengiz Han'a itaat eden ilk Türk topluluğu Kırgızlardır. Ötüken bölgesini Moğollara teslim ettikten sora Orhun kültürünün ortadan kalkmasına neden olmuşlardır.
XIII. yy.'da siyasi kimliklerini tamamen kaybeden Kırgızlar batıya hareket ederek bugün Kırgızistan olarak bilinen bölgeye yerleşmişler ve günümüze kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Türgişler
Türgişler Batı Göktürklerin mirası üzerine konarak, bu bölgedeki diğer Türk topluluklarını egemenlikleri altına almışlardır. Bu devletin Türk tarihindeki önemi, Göktürklerin yıkılmasıyla dağınık bir halde yaşayan Türk topluluklarını bir araya getirip 750 yılına kadar onları korumalarıdır. Batı Göktürklerin on kabilesinden biri olan Türgişlerin bilinen ilk hükümdarı Baga Tarkan'dır. Kendi adına para bastıran ilk Türgiş hükümdarıdır. Bu paralarda hem Çin hem de Arap etkisi görülür.
VIII. yüzyıllarda Emevilerin Maveraünnehir'e girmeleriyle, Türk Müslüman ilişkileri savaşlar halinde sürmeye başladı. Türgiş hükümdarı Sulu Kağan, Emevileri Semerkand'a çekilmeye zorladıysa da yakınlarından birisi tarafından öldürülünce ülke karışıklığa düştü (737). Türgişler Sarı ve Kara Türgişler olmak üzere ikiye ayrıldı. 750 yılında zayıflayan Türgişlerin varlığına Karluklar son verdi (766).
• Türgişler Emeviler döneminde Maveraünnehirde fetihlerde bulunan İslam ordularının karşılarına dikilerek Orta Asya'nın Araplaşmasını önlediler.
• Emevilerin baskıcı yönetimleri, Türklerin müslüman olmaları için zor kullanmaları, Arapların dışındakilere "Mevali = Köle" gözüyle bakmaları Türgişler döneminde İslamiyetin bölgede yayılmasını engellemiştir.
Macarlar
Macarlar İtil ve Kama bölgesinden V. yy.'da göç ederek Don Nehri kıyılarına gelip yerleşmişlerdir.
IX. yy.'da Peçeneklerin baskısı nedeniyle Don ve Dinyeper Nehirleri arasındaki bölgeye yerleşmek zorunda kalmışlardır.
X. yy.'da Hristiyanlığı kabul eden Macarların kültürlerinden de büyük değişiklikler oldu. Bu tarihten sonra kabile birliğinden çıkarak krallık sistemine dayalı bir yönetim biçimine geçtiler.
• Macarların eski mezarlarında, kişi ve yer adlarında Türkçe kelimeler oldukça fazladır.
Kıpçaklar | Kumanlar
Uygurların egemenliğinde olan Kıpçaklar bir ara bağımsız olarak yaşamışlar, daha sonra Karahitaylar tarafından batıya göç ettirilmişlerdir. Doğu Avrupa'ya gelerek yerleşmişlerdir. Siyasi varlıklarını uzun süre korumayı başarmışlar. Rus prenslikleriyle mücadele etmişlerdir. Kıpçaklar XIII. yy.'daki Moğol istilası sonucunda zayıfladılar. 1238-1239 yıllarında siyasi varlıkları sona erdi. Moğol ordularıyla birlikte Macaristan'a kadar geldiler. Kalan Kıpçaklar ise Altınordu Devleti'nin ana unsurunu oluşturmuş Moğolların Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
Macaristan'a gelen Kıpçaklar Şamanlık geleneklerini bırakmışlar ve Hristiyan olmuşlardır. XV. yy.'dan sonra Kıpçaklar Macarlarla karışmışlardır.
Sabirler | Sabarlar
İlk dönemleri hakkında kesin bir bilgimiz yoktur. Önceleri Hunların egemenliğinde yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bizans kaynaklarında ilk defa 461 yılında isimlerine rastlamaktayız. Avarların bakısıyla Ural-Altay düzlüklerine yerleşmişlerdir. Bu topluluğun doğusunda kalanlar Batı Sibirya'da yaşamıştır.
Sabirler, VI. yy. başlarında Doğu Avrupa'ya kadar ilerlediler. İtil ve Don havzasına yerleştiler. Şasanilerle birleşerek Bizans'a karşı savaştılar. Bu savaşlar sonucunda Ürgüp-Göreme, Ankara ve Kastamonu bölgelerine kadar ilerlediler. Bizans'la yapılan savaşlar sonucunda barış antlaşması imzalamışlardır (528). Sasanilerin saldırıları sonucunda tamamen etkisiz hale gelmişlerdir. Daha sonra Avarlara yenilen Sabirler kısa bir süre sonra da Göktürklerin egemenliğine girmişlerdir.
• Bugünkü Sibir veya Sibirya kelimesi bu boyun isminden kaynaklanmaktadır.
İslamiyetten Önce Kurulan Türk Devletleri içerisinde bulunan Avrupa Hunları, Göktürkler, Uygurlar, Hazarlar, Oğuzlar, Bulgarlar, Karluklar, Peçenekler ayrı başlıklar altında verilmiştir.
Orta Asya'da Çin egemenliğini kabul etmeyen Hunlar, batıya göç ederek, Avrupa'ya yürüyen soydaşlarından ayrılmış, Batı Türkistan'da yerleşmişlerdir. BizanslIlar bunlara "Eftalit" diyorlardı. Akhunlar, V. yüzyılın ilk yarısında Sasanilerle savaşarak güçlendiler.
Akhunlar, Çin ile ticarete dayalı iyi ilişkiler kurdular. Göktürk - Sasani işbirliği sonucu, 567 yılında yıkıldılar.
Avarlar
Orta Asya'da IV. yy.'da devlet kurmuş bir Türk topluluğudur. Bunlar Orta Asya'da iken Hun ve Moğol asıllı iki büyük topluluğa dayanıyorlardı. Avarlar Göktürkler tarafından yıkılmıştır. Bunun üzerine Avarlar, batıya doğru göç ederek, Kafkaslarda Sihirleri yendiler (558). Kısa zamanda oradan Tuna boylarına geçtiler. Bizans'ı yıllık vergiye bağladılar. Bugünkü Romanya ve Macaristan'ı tamamen işgal ederek Orta Avrupa'da bir devlet kurdular (562). VII. yy. başlarında Avarların başında Bayan Han vardı. Avarlar İran'daki Sasanilerle birlikte iki defa İstanbul'u kuşattılar (619-626).
Macaristan'da Avar uygarlığı, 805 yıllarına kadar sürdü. Macar kralı I. Kari ve daha sonra Frank kralları bu devlete son verdiler. Burada bulunan Avarlar ulusal kimliklerini kaybettiler.
• Avarlar, Slavları Doğu Avrupa ve Tuna bölgelerine yerleştirdiler. Balkanlarda bugün var olan Ortodoks Slav toplulukları, Avarların yerleştirmeleri sonucu bu topraklarda yaşamaktadır.
Kırgızlar
Göktürkler ve Uygurların egemenliğinde kalmışlardır. Göktürk Kağan'ı Mu-Kan zamanında Göktürklere bağlanan Kırgızlar daha sonra 758 yılında Uygurlara bağlanmışlardır. 840 yılında Uygurları yenerek Uygur topraklarını ele geçirmişlerdir. 924 yılında Cengiz Han'a bağlılıklarını bildirmişlerdir.
• Cengiz Han'a itaat eden ilk Türk topluluğu Kırgızlardır. Ötüken bölgesini Moğollara teslim ettikten sora Orhun kültürünün ortadan kalkmasına neden olmuşlardır.
XIII. yy.'da siyasi kimliklerini tamamen kaybeden Kırgızlar batıya hareket ederek bugün Kırgızistan olarak bilinen bölgeye yerleşmişler ve günümüze kadar varlıklarını sürdürmüşlerdir.
Türgişler
Türgişler Batı Göktürklerin mirası üzerine konarak, bu bölgedeki diğer Türk topluluklarını egemenlikleri altına almışlardır. Bu devletin Türk tarihindeki önemi, Göktürklerin yıkılmasıyla dağınık bir halde yaşayan Türk topluluklarını bir araya getirip 750 yılına kadar onları korumalarıdır. Batı Göktürklerin on kabilesinden biri olan Türgişlerin bilinen ilk hükümdarı Baga Tarkan'dır. Kendi adına para bastıran ilk Türgiş hükümdarıdır. Bu paralarda hem Çin hem de Arap etkisi görülür.
VIII. yüzyıllarda Emevilerin Maveraünnehir'e girmeleriyle, Türk Müslüman ilişkileri savaşlar halinde sürmeye başladı. Türgiş hükümdarı Sulu Kağan, Emevileri Semerkand'a çekilmeye zorladıysa da yakınlarından birisi tarafından öldürülünce ülke karışıklığa düştü (737). Türgişler Sarı ve Kara Türgişler olmak üzere ikiye ayrıldı. 750 yılında zayıflayan Türgişlerin varlığına Karluklar son verdi (766).
• Türgişler Emeviler döneminde Maveraünnehirde fetihlerde bulunan İslam ordularının karşılarına dikilerek Orta Asya'nın Araplaşmasını önlediler.
• Emevilerin baskıcı yönetimleri, Türklerin müslüman olmaları için zor kullanmaları, Arapların dışındakilere "Mevali = Köle" gözüyle bakmaları Türgişler döneminde İslamiyetin bölgede yayılmasını engellemiştir.
Macarlar
Macarlar İtil ve Kama bölgesinden V. yy.'da göç ederek Don Nehri kıyılarına gelip yerleşmişlerdir.
IX. yy.'da Peçeneklerin baskısı nedeniyle Don ve Dinyeper Nehirleri arasındaki bölgeye yerleşmek zorunda kalmışlardır.
X. yy.'da Hristiyanlığı kabul eden Macarların kültürlerinden de büyük değişiklikler oldu. Bu tarihten sonra kabile birliğinden çıkarak krallık sistemine dayalı bir yönetim biçimine geçtiler.
• Macarların eski mezarlarında, kişi ve yer adlarında Türkçe kelimeler oldukça fazladır.
Kıpçaklar | Kumanlar
Uygurların egemenliğinde olan Kıpçaklar bir ara bağımsız olarak yaşamışlar, daha sonra Karahitaylar tarafından batıya göç ettirilmişlerdir. Doğu Avrupa'ya gelerek yerleşmişlerdir. Siyasi varlıklarını uzun süre korumayı başarmışlar. Rus prenslikleriyle mücadele etmişlerdir. Kıpçaklar XIII. yy.'daki Moğol istilası sonucunda zayıfladılar. 1238-1239 yıllarında siyasi varlıkları sona erdi. Moğol ordularıyla birlikte Macaristan'a kadar geldiler. Kalan Kıpçaklar ise Altınordu Devleti'nin ana unsurunu oluşturmuş Moğolların Türkleşmesinde önemli rol oynamışlardır.
Macaristan'a gelen Kıpçaklar Şamanlık geleneklerini bırakmışlar ve Hristiyan olmuşlardır. XV. yy.'dan sonra Kıpçaklar Macarlarla karışmışlardır.
Sabirler | Sabarlar
İlk dönemleri hakkında kesin bir bilgimiz yoktur. Önceleri Hunların egemenliğinde yaşamlarını sürdürmüşlerdir. Bizans kaynaklarında ilk defa 461 yılında isimlerine rastlamaktayız. Avarların bakısıyla Ural-Altay düzlüklerine yerleşmişlerdir. Bu topluluğun doğusunda kalanlar Batı Sibirya'da yaşamıştır.
Sabirler, VI. yy. başlarında Doğu Avrupa'ya kadar ilerlediler. İtil ve Don havzasına yerleştiler. Şasanilerle birleşerek Bizans'a karşı savaştılar. Bu savaşlar sonucunda Ürgüp-Göreme, Ankara ve Kastamonu bölgelerine kadar ilerlediler. Bizans'la yapılan savaşlar sonucunda barış antlaşması imzalamışlardır (528). Sasanilerin saldırıları sonucunda tamamen etkisiz hale gelmişlerdir. Daha sonra Avarlara yenilen Sabirler kısa bir süre sonra da Göktürklerin egemenliğine girmişlerdir.
• Bugünkü Sibir veya Sibirya kelimesi bu boyun isminden kaynaklanmaktadır.
İslamiyetten Önce Kurulan Türk Devletleri içerisinde bulunan Avrupa Hunları, Göktürkler, Uygurlar, Hazarlar, Oğuzlar, Bulgarlar, Karluklar, Peçenekler ayrı başlıklar altında verilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder