Kayaçlar Test Soruları

1. Aşağıdaki kayaçlardan hangisi organik kökenlidir?

A) Granit
B) Kalker
C) Mermer
D) Bazalt
E) Linyit

2. Peri bacalarının gövde ve tabanlarını oluşturan, aşınmaya karşı dirençsiz olan kayaç aşağıdakilerden hangisidir?

A) Granit
B) Tüf
C) Bazalt
D) Kalker
E) Andezit

3. Dış kuvvetlerin etkisiyle aşınıp taşınan topraklara mekanik (fiziksel) tortul kayaçlar denir.

Buna göre, aşağıdaki sahalardan hangisinde mekanik tortul taşların görülme alanı daha dardır?

A) Kızılırmak vadisi
B) Konya ovası
C) Kula volkanı
D) Aladağ kuşu vadisi
E) Çukurova deltası

4. Aşağıdaki yeryüzü şekillerinden hangisinin bulunduğu bölgelerin karstik arazi olduğu sarkıt ve dikitlerle örneklendirilebilir?

A) Menderes
B) Mağara
C) Peri bacası
D) Krater
E) Dev Kazanı

5. Aşağıda verilen kayaçlardan hangisinin yaygın olarak bulunduğu yerlerde yüksek ve belirgin olan yer şekillerine rastlanma olasılığı en çoktur?

A) Granit
B) Kalker
C) Linyit
D) Kil taşı
E) Kum taşı

6. Göksu kanyon vadisi, Burdur İnsuyu mağarası ve Pamukkale travertenlerinin bulunduğu yerde aşağıdaki kayaçlardan hangisi yaygındır?

A) Bazalt
B) Konglomera
C) Kalker
D) Gnays
E) Tüf

7. I. Granit
II. Obsidiyen
III. Andezit
IV. Gabro

Yukarıda verilen kayaçlardan hangileri iç püskürük kayaç grubunda yer alır?

A) I ve II
B) I ve III
C) I ve IV
D) II ve III
E) II ve IV

8. Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçlara bir örnektir?

A) Granit
B) Diyorit
C) Gabro
D) Siyenit
E) Tüf



9. Yukarıdaki haritada gösterilen yerlerde yaygın olan kayaç türü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?

A) Kimyasal tortul
B) Mekanik (Kırıntılı) tortul
C) Organik tortul
D) Dış püskürük
E) Başkalaşım

10. Aşağıda bazı kayaç türlerinin diğer kayaçlardan farklı özellikleri verilmiştir. Seçeneklerde verilenlerden hangisi bu farklılıklardan biri değildir?

A) İç Püskürük Kayaçlar -> Magmatik
B) Kimyasal Tortul -> Suda kolay çözünebilmesi
C) Organik Tortul -> İçlerinde fosil bulunması
D) Başkalaşım Kayaçlar -> Oluşumunda başka kayaçların etkili olması
E) Fiziksel Tortul -> Yüksek sıcaklık ve basınç etkisinin bulunması

11. Kaya tuzu, jips (alçı taşı) ve traverten aşağıdaki kayaç türlerinden hangisine bir örnektir?

A) Mekanik tortul
B) Organik tortul
C) Dış püskürük
D) Kimyasal tortul
E) Başkalaşım

12. Aşağıdakilerden hangisi dış püskürük kayaçların özelliklerinden biri değildir?

A) Magmadan yeryüzüne çıkan lavlara bağlı olarak oluşmaları
B) İri kristalli yapıda olmaları
C) Oluşumları sırasında hızlı soğuma süreci geçirmeleri
D) Yaygın oldukları yerlerde uygun koşullar oluşursa peri bacalarının oluşabilmesi
E) Sertlik derecesi yüksek olanlarından bazılarının inşaat ve yol yapımında kullanılabilmesi

13. Püskürük ya da tortul kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç etkisiyle değişime uğraması sonucu metamorfik kayaçlar oluşur.

Aşağıda verilen kayaçlardan hangisi metamorfik kayaçlara dönüşmez?

A) Kalker
B) Taş kömürü
C) Mermer
D) Kum taşı
E) Granit

12. Volkanik kayaçların oluşumunda, lavların yeryüzünde veya derinlerde soğuması aşağıdakilerden hangisini etkilemez?

A) Lavın soğuma hızını
B) Toprağın mineral yapısını
C) Yer şekillerinin oluşumunu
D) Kayaç yapısını
E) Kıvrım dağlarının oluşumunu

13. Katılaşım kayaçları diğer bütün kayaçların kökenini oluşturur. Diğer kayaçların oluşumu da katılaşım kayaçlarıyla dolaylı olarak ilgilidir.

Buna göre, aşağıda verilen kayaçlardan hangisinin oluşumu katılaşım kayaçlarıyla doğrudan ilgilidir?

A) Başkalaşım
B) Mekanik tortul
C) Dış püskürük
D) Organik tortul
E) Kimyasal tortul

14. Yer kabuğunun altında bulunan malzemeler ve Yer’in iç yapısıyla ilgili bilgiler daha çok aşağıdaki kayaçların hangisinin incelenmesiyle elde edilir ve sebebi nedir?

A) Püskürük kayaçlar. Çünkü Yer’in derinliklerinden gelen lavlara bağlı olarak oluşurlar.
B) Mekanik tortul kayaçlar. Çünkü dış kuvvetlerin aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetlerine bağlı olarak oluşurlar.
C) Kimyasal tortul kayaçlar. Çünkü çok az miktarda mineral madde içerirler.
D) Başkalaşım kayaçlar. Çünkü renk ve şekilleri değişikliğe uğramıştır.
E) Organik tortul kayaçlar. Çünkü eski dönemlerde yaşamış canlı kalıntılarından oluşmuşlardır.

15. I. Arazi çalışmaları
II. Deprem dalgalarının yayılma hızı
III. Doğal bitki örtüsü
IV. Lavlar

Yukarıda verilenlerden hangileri, Yer Küre’nin iç yapısı hakkında önemli bilgiler elde edilen kaynaklardan biri değildir?

A) Yalnız III
B) I ve II
C) I ve III
D) II ve IV
E) I, II ve IV

16. Erime, çözünme ve tortulanma süreçleri sonucunda oluşan kayaç grubunda aşağıdakilerden hangisi bulunur?

A) Turba
B) Gnays
C) Kalker
D) Kil taşı
E) Moren

17. Aşağıdakilerden hangisi, kalkerin özelliklerinden biri değildir?

A) Yeryüzünde en yaygın olarak bulunan kimyasal tortul kayaçtır.
B) Yaygın olduğu yerlerde yüksek ve belirgin yer şekillen oluşur.
C) Karstik arazilerin ana unsurlarından biridir.
D) Suyun etkisiyle kolayca çözünebilir.
E) Türkiye’de en çok Akdeniz Bölgesi’nde bulunan kayaçtır.

18. Gerçekte sert ve dayanıklı olan granit kayaçlarının bir kısmı çeşitli nedenlerle yandaki şekilde gösterildiği gibi fiziksel ve kimyasal ayrışmaya uğrar. Böylece granitin kendine özgü, birbiri üzerinde yer alan irili ufaklı ve köşeleri yuvarlaklaşmış bloklardan oluşan bir topografya meydana gelir.

Bu durum, söz konusu olayın yaşandığı yerlerde aşağıdaki topografik arazilerden hangisinin oluşmasına yol açar?

A) Kırgıbayır
B) Mantar kaya
C) Buzul topografyası
D) Tor topografyası
E) Karst topografyası

19. I. İçlerinde fosil bulundururlar.
II. Tabakalı yapıdadırlar.
III. Volkanik olaylar sonucu oluşurlar.

Yukarıda verilenlerden hangileri, tortul kayaçların özellikleri arasında ver almaz?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III

20. Aşağıda verilen kayaç-oluşum şekli eşlemelerinden hangisi yanlıştır?

A) Taş kömürü - Organik
B) Konglomera - Fiziksel
C) Kalker - Metamorfik
D) Granit - İç püskürük
E) Andezit - Dış püskürük

21. Aşağıdakilerden hangisinde kömürün oluşumu doğru açıklanmıştır?

A) Hayvansal maddelerin oksijen etkisiyle yanarak taşlaşmasıyla oluşur.
B) Dış kuvvetlerin aşındırıp taşıdığı bitkisel maddelerin çukur alanlarda doğal çimentoyla sıkışarak taşlaşmasıyla oluşur.
C) Püskürük ya da tortul kökenli bazı kayaçların yüksek sıcaklık ve basınç altında kalıp mineral yapısının değişmesiyle oluşur.
D) Çok miktarda bitkisel maddenin, havasız bir ortamda ve basınç altında kalarak taşlaşması sonucunda oluşur.
E) Volkanik faaliyetlerle yeryüzüne çıkan maddelerin hızlı bir soğuma süreci geçirmesi sonucunda oluşur.

22. Antalya Damlataşı Mağarası’nda inceleme yapan bir gezi grubu, gezi sırasında;

I. sarkıt ve dikit oluşumları,
II. kimyasal çözünme,
III. yüksek sıcaklık ve basınç altında kalarak başkalaşıma uğrayan kayaçlardan hangileriyle ilgili gözlem yapabilirler?

A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve II
D) I ve III
E) II ve III

23. Sularda erimiş halde bulunan maddelerin kimyasal yollarla çökelmesi sonucunda kimyasal tortul kayaçlar meydana gelir.

Buna göre, aşağıdaki kayaçlardan hangisi kimyasal tortul kayaçlar arasında gösterilemez?

A) Andezit
B) Kaya tuzu
C) Kalker
D) Çakmak taşı
E) Jips

24. Akarsu, rüzgâr, buzul gibi dış kuvvetler tarafından taşınan kum, çakıl ve kil gibi taneli malzemenin taşıyıcı dış kuvvetin gücünün tükendiği az eğimli ya da çanak alanlarda birikmesi, bunların demirli, kireçli ve silisli bir çimento ile birleşerek sıkışması sonucunda oluşan kayaçlar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Dış püskürük
B) İç püskürük
C) Organik tortul
D) Kimyasal tortul
E) Kırıntılı tortul

25. Aşağıda verilen volkanik kayaçlardan hangisi, oluşumu sırasında daha yavas bir soğuma süreci geçirerek oluşmuştur?

A) Obsidyen
B) Sünger taşı
C) Andezit
D) Granit
E) Tüf

26. Aşağıdaki kayaçlardan hangisinde geçmiş dönemlerde yaşayan canlı kalıntılarına rastlanma olasılığı en çoktur?

A) Obsidiyen
B) Granit
C) Andezit
D) Gnays
E) Linyit

27. Tortul kayaçların tabakalı yapıda olmaları aşağıdaki- lerden hangisiyle açıklanabilir?

A) İçlerinde fosil bulundurmaları
B) Yer kabuğundaki çukur alanlara farklı zamanlarda birikerek oluşmaları
C) Farklı iklim bölgelerinden taşınıp getirilmeleri
D) Farklı dirençteki kayaçların bir arada bulunması
E) Akarsu, rüzgâr ve buzul gibi dış kuvvetlerin etkisiyle oluşmaları

28. Aşağıdakilerden hangisinde bir kayaç, bu kayacın içinde ver almadıâı kayaç türüyle birlikte verilmiştir?

Kayaç ----- Kayaç türü

A) Obsidiyen - Dış püskürük
B) Siyenit - İç püskürük
C) Alçı taşı - Kimyasal tortul
D) Kil taşı - Başkalaşım
E) Konglomera - Kırıntılı tortul

29. Bir yöredeki arkeolojik bir kazı sırasında, bazı kayaçların yüzeyinde çok eski çağlara ait canlı izlerine (fosil) rastlanmıştır.

Buna göre, kazı çalışmasının yapıldığı yörede aşağıda verilen kayaçiardan hangisinin yaygın olduğu söylenebilir?

A) Sünger taşı
B) Bazalt
C) Mercan kaya
D) Granit
E) Obsidiyen

30. Tortul kayaçlar, dış kuvvetlerin aşındırma, taşıma ve biriktirme faaliyetleri sonucu oluşur.

Aşağıdakilerden hangisi, söz konusu dış kuvvetlerin biriktirme yaptığı alanlardan biri olamaz?

A) Deniz çukurları
B) Akarsu yatakları
C) Okyanus tabanları
D) Göl çanakları
E) Dağ yamaçları

31. Aşağıdaki kayaç türlerinden hangisinin bulunduğu alanda tarımsal faaliyetler daha cok gelişmiştir?

A) Kimyasal kayaçlar
B) Tortul kayaçlar
C) Püskürük kayaçlar
D) Metamorfik kayaçlar
E) Katılaşmış kayaçlar

32. Yeryüzündeki kayaçlar, dış kuvvetler ve yer kabuğu hareketlerinin etkisiyle sürekli aşınıp biçimlenir. Genel olarak aşınmaya karşı dayanaklı kayaçlar, çevresine göre yüksek ve belirgin yer şekillerini oluşturur.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi bu kayaçlardan biri değildir?

A) Tüf
B) Granit
C) Andezit
D) Bazalt
E) Gnays

33. Organik tortullar karbon bakımından zengin olup yanıcı özelliktedirler. Bu nedenle organik tortullara fosil yakıtlar da denir. Bunlar enerji kaynağı olarak kullanılabilir.

Buna göre, aşağıdakilerden hangisi enerji kaynağı olarak kullanılmaz?

A) Antrasit
B) Taş kömürü
C) Petrol
D) Jips
E) Linyit