Anadolu Uygarlıkları
Hititler, Anadolu Uygarlıkları içerisinde daha büyük bir yer aldığından ayrı bir başlık altında yayınlanmıştır.
1. Ege kavimlerinin yarattığı uygarlıktır.
2. Hint-Ari kökenlidirler.
3. Hititlerin yıkılmasında etkili olmuşlardır.
4. Frigya, Batı Anadolu'nun geniş bir kısmının yaklaşık olarak M.Ö. 1000 yıllarındaki adıdır.
5. Frigler, önce Sakarya Nehri civarına yerleşmişler, daha sonra iç ve Batı Anadolu'ya egemen olmuşlardır. .
6. Başkenti Gordion'dur (Polatlı).
7. Kurucusu Kral Gordios'dur.
8. En ünlü yöneticisi Kral Midas'tır.
9. Ticaret yolları üzerinde bulunmalarına rağmen ekonomilerinin temelini tarım oluşturmuştur.
10. Yasaları tarımı korumuştur. Saban kıranın, öküz kesenin cezası ölümdür.
11. Dinsel inançlarında tanrılarının ilk baharda doğduğuna sonbaharda öldüğüne inanmışlardır. En önemli tanrıları bereket tanrıçası olan Kibele'dir.
12. Frigler Anadolu'ya yığma tümülüs mezar seklini getirmislerdir. Örnek: Kral Midas'in Gordion'daki mezarı.
13. Kerestecilik, kuyumculuk, kava mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve Tapates adındaki hali ve kilimleri önemlidir.
14. Friglerin yıkılmasını sağlayan topluluk Kimmerlerdir.
1. M.Ö. 1200'lü yıllarda Yunan Yarımadası'nı işgal eden Dorlardan kaçan Akaların Ege Bölgesi'nde yarattıkları uygarlıktır.
2. Kent Devleti (Polisi seklinde örgütlenmişlerdir. En önemli Kent Devletleri Efes, Milet, Smyrna (İzmir), Bergama ve Foça'dır.
3. Başlıca geçim kaynakları Deniz Ticaret koloniciliğidir. Kolonicilik eylemi ile Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Bölgesi'ne yayılmışlardır. Çesitli uygarlıklarla etkileşim sağlamışlardır.
• İon'ların deniz ticareti ile uğraşmalarındaki temel etken; Lidyalıların kral yolunda ticaret yapmalarını engellemeleridir.
4. Yüksek Hitit uygarlığından etkilenmiş Yunan uygarlığını ise etkilemişlerdir.
5. İon kent devletleri ilk dönemlerde krallıkla yönetilmiştir. M.Ö. IX. ve VIII. yy.'da soylular kralları ortadan kaldırarak Aristokratik Cumhuriyet anlayışını geçerli kılmışlardır.
6. Ticaret yollarının bitiş noktasında yer aldıkları için kültürel açıdan zengin bir topluluk yaratmışlardır.
7. Çok tanrılı dinsel anlayışları benimsemişlerdir. Buna rağmen toplumda dinsel baskı oluşturmamışlardır.
• İonlar ilk laik toplumu yaratmışlardır,
8. Bilimsel alanlarda gelişerek İlkçağın rönesansını yaratmışlardır. İzmir'le Büyük Menderes Nehri arasında kalan kıyı bölgesine İlkçağ'da İyonya denmiştir. Hint-Ari kökenlidirler.
Gökbilimde - Geometride - Tales
Matematikte - Geometride - Pisagor
Cografyada - Ksenefon
Felsefede - Heraklitos ve Diyojen
Edebiyatta - Homeros
Tipta - Hipokrat
Tarihte - Herodot
gibi önemli bilim ve sanat adamlarını yetiştirmişlerdir.
• İonların bilimsel alanda ileri bir uygarlık yaratmalarındaki temel etkenler dinsel baskının olmaması ve düşünce özgürlüğüdür.
9. Mimari alanda İon Nizamı adı verilen kendilerine özgü yapılaşma tekniğini kullanmışlardır.
10. En önemli eserleri Efes'teki Artemis Tapınağı'dır.
11. Fenike alfabesinden etkilenerek harf yazısını kullanmışlardır.
12. M.Ö. 600'de Lidya Krallığı'nın egemenliğine girmişlerdir.
13. Pers istilası sonucunda yıkılmışlardır.
1. Ege kavimlerinin Anadolu'ya gelmesinden sonra Hitit İmparatorluğu yıkılınca Batı Anadolu'da Lidya Devleti kurulur.
2. Hint-Ari kökenlidirler.
3. Lidya, bugünkü Gediz ve Küçük Menderes Nehirleri arasında kalan bölgenin İlkçağdaki adıdır.
4. Gediz ve Küçük Menderes Nehirleri arasında kurulmuş, süreç içinde doğu sınırı Kızılırmak Nehri'ne kadar genişlemiştir.
5. Baskenti Sardes'tir (Sart).
6. Lidya Kralı Alyattes ile Med Kralı Keyaksar'ın orduları Kızılırmak kıyılarında Anadolu egemenliği için M.Ö. 585'te savaşmıştır. Bu sırada oluşan Güneş tutulmasını, Medler tanrıların savaş istemediği şeklinde yorumlayıp savaşa son vermişlerdir.
• Tales, M.Ö. 585'de oluşan Güneş tutulmasını önceden hesaplayıp Lidya Kralına bildirmiştir.
7. Ticarete önem vermişlerdir.
8. Tarihte ilk kez parayı M.Ö. 700'de Lidyalılar kullanmışlardır.
• Paranın kullanılmasıyla Anadolu'daki ticaret gelişir. Fenike, Mısır, Mezopotamya bölgeleriyle iletişim artar.
9. Anadolu'nun eski ticaret yolları onarılmış, güvenliği sağlanmıştır.
10. Efes'te başlayıp Sard üzerinden geçerek Ninova'da biten "Kral Yolu" olarak adlandırılan ticaret yolu önem kazanmıştır.
11. Altın işlemeciliği ve dokuma alanlarında gelişmişlerdir.
12. Fenike alfabesinden etkilenerek harf yazısını kullanmışlardır.
13. Kibele, Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan tanrılarına tapmışlardır. Ulusal ordu kurmamışlar, ücretli asker kullanmışlardır.
• Yıkılmalarındaki temel etken ulusal ordu kurmamalarıdır.
14. M.Ö. 546'da Persler tarafından yıkılmışlardır.
• Lidya Devleti'nin yıkılmasıyla Anadolu tamamen Pers egemenliğine girmiştir. Çünkü İon kent devletleri de Lidyalıların kontrolünde idi.
1. Anadolu halklarının Asur tehlikesine karsı birleşerek oluşturdukları federatif devlet yapısıdır.
• Federatif yapı görülmesine rağmen merkezde ekonomik ve askeri otoriteyi elinde bulunduran krallar görev almıştır. Taşra yönetiminde ise merkezden atanan valiler görev yapmışlardır. Kral ölmeden önce büyük oğlunu yerine veliaht olarak atar, böylece babadan oğula geçen saltanat sistemi uygulanırdı.
2. Başkentleri Tuspa (Van)'dır.
3. Başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır.
4. Urartu kralları, tarımı canlandırmak için Doğu Anadolu'nun çeşitli yerlerinde su kanalları ve barajlar yaptırmışlardır.
5. Dinleri çok tanrılıdır. Ölümden sonra yaşam anlayışını benimsemişlerdir. Ev şeklinde mezarlar yaparak ölüyü günlük yaşamda kullandığı eşyaları ile gömmüşlerdir. En önemli tanrıları savaş tanrısı Haldi'dir. Diğer tanrıları; fırtına ve gökyüzü tanrısı Teiseba, güneş tanrısı Sivini'dir.
6. Günümüze kadar gelen birçok saray ve kale yapılmıştır. Van, Toprakkale, Çavuştepe, Patnos, Kayalıdere, Armavir, Bastam en ünlü kaleleridir.
7. Maden işlemeciliği, kabartmalar, insan ve hayvan resimleriyle, her türlü araç ve gereç yapımı gelişmiştir. Urartular, çivi yazısını Asur'dan almışlar ve böylece tarihi devirlere girmişlerdir. (Çivi ve hiyeroglif yazı türünü kullanmışlardır)
8. M.Ö. 600'lerde İskitler tarafından yıpratılmış, Medler tarafından yıkılmışlardır.
Frigya Uygarlığı (M.Ö. 1200 - M.Ö. 676)
1. Ege kavimlerinin yarattığı uygarlıktır.
2. Hint-Ari kökenlidirler.
3. Hititlerin yıkılmasında etkili olmuşlardır.
4. Frigya, Batı Anadolu'nun geniş bir kısmının yaklaşık olarak M.Ö. 1000 yıllarındaki adıdır.
5. Frigler, önce Sakarya Nehri civarına yerleşmişler, daha sonra iç ve Batı Anadolu'ya egemen olmuşlardır. .
6. Başkenti Gordion'dur (Polatlı).
7. Kurucusu Kral Gordios'dur.
8. En ünlü yöneticisi Kral Midas'tır.
9. Ticaret yolları üzerinde bulunmalarına rağmen ekonomilerinin temelini tarım oluşturmuştur.
10. Yasaları tarımı korumuştur. Saban kıranın, öküz kesenin cezası ölümdür.
11. Dinsel inançlarında tanrılarının ilk baharda doğduğuna sonbaharda öldüğüne inanmışlardır. En önemli tanrıları bereket tanrıçası olan Kibele'dir.
12. Frigler Anadolu'ya yığma tümülüs mezar seklini getirmislerdir. Örnek: Kral Midas'in Gordion'daki mezarı.
13. Kerestecilik, kuyumculuk, kava mimarisi, maden işlemeciliği, seramik sanatı ve Tapates adındaki hali ve kilimleri önemlidir.
14. Friglerin yıkılmasını sağlayan topluluk Kimmerlerdir.
İon Uygarlığı (M.Ö. 1200-M.Ö. 550)
1. M.Ö. 1200'lü yıllarda Yunan Yarımadası'nı işgal eden Dorlardan kaçan Akaların Ege Bölgesi'nde yarattıkları uygarlıktır.
2. Kent Devleti (Polisi seklinde örgütlenmişlerdir. En önemli Kent Devletleri Efes, Milet, Smyrna (İzmir), Bergama ve Foça'dır.
3. Başlıca geçim kaynakları Deniz Ticaret koloniciliğidir. Kolonicilik eylemi ile Akdeniz, Karadeniz ve Marmara Bölgesi'ne yayılmışlardır. Çesitli uygarlıklarla etkileşim sağlamışlardır.
• İon'ların deniz ticareti ile uğraşmalarındaki temel etken; Lidyalıların kral yolunda ticaret yapmalarını engellemeleridir.
4. Yüksek Hitit uygarlığından etkilenmiş Yunan uygarlığını ise etkilemişlerdir.
5. İon kent devletleri ilk dönemlerde krallıkla yönetilmiştir. M.Ö. IX. ve VIII. yy.'da soylular kralları ortadan kaldırarak Aristokratik Cumhuriyet anlayışını geçerli kılmışlardır.
6. Ticaret yollarının bitiş noktasında yer aldıkları için kültürel açıdan zengin bir topluluk yaratmışlardır.
7. Çok tanrılı dinsel anlayışları benimsemişlerdir. Buna rağmen toplumda dinsel baskı oluşturmamışlardır.
• İonlar ilk laik toplumu yaratmışlardır,
8. Bilimsel alanlarda gelişerek İlkçağın rönesansını yaratmışlardır. İzmir'le Büyük Menderes Nehri arasında kalan kıyı bölgesine İlkçağ'da İyonya denmiştir. Hint-Ari kökenlidirler.
Gökbilimde - Geometride - Tales
Matematikte - Geometride - Pisagor
Cografyada - Ksenefon
Felsefede - Heraklitos ve Diyojen
Edebiyatta - Homeros
Tipta - Hipokrat
Tarihte - Herodot
gibi önemli bilim ve sanat adamlarını yetiştirmişlerdir.
• İonların bilimsel alanda ileri bir uygarlık yaratmalarındaki temel etkenler dinsel baskının olmaması ve düşünce özgürlüğüdür.
9. Mimari alanda İon Nizamı adı verilen kendilerine özgü yapılaşma tekniğini kullanmışlardır.
10. En önemli eserleri Efes'teki Artemis Tapınağı'dır.
11. Fenike alfabesinden etkilenerek harf yazısını kullanmışlardır.
12. M.Ö. 600'de Lidya Krallığı'nın egemenliğine girmişlerdir.
13. Pers istilası sonucunda yıkılmışlardır.
Lidya Uygarlığı (M.Ö. 1200 - M.Ö.546)
1. Ege kavimlerinin Anadolu'ya gelmesinden sonra Hitit İmparatorluğu yıkılınca Batı Anadolu'da Lidya Devleti kurulur.
2. Hint-Ari kökenlidirler.
3. Lidya, bugünkü Gediz ve Küçük Menderes Nehirleri arasında kalan bölgenin İlkçağdaki adıdır.
4. Gediz ve Küçük Menderes Nehirleri arasında kurulmuş, süreç içinde doğu sınırı Kızılırmak Nehri'ne kadar genişlemiştir.
5. Baskenti Sardes'tir (Sart).
6. Lidya Kralı Alyattes ile Med Kralı Keyaksar'ın orduları Kızılırmak kıyılarında Anadolu egemenliği için M.Ö. 585'te savaşmıştır. Bu sırada oluşan Güneş tutulmasını, Medler tanrıların savaş istemediği şeklinde yorumlayıp savaşa son vermişlerdir.
• Tales, M.Ö. 585'de oluşan Güneş tutulmasını önceden hesaplayıp Lidya Kralına bildirmiştir.
7. Ticarete önem vermişlerdir.
8. Tarihte ilk kez parayı M.Ö. 700'de Lidyalılar kullanmışlardır.
• Paranın kullanılmasıyla Anadolu'daki ticaret gelişir. Fenike, Mısır, Mezopotamya bölgeleriyle iletişim artar.
9. Anadolu'nun eski ticaret yolları onarılmış, güvenliği sağlanmıştır.
10. Efes'te başlayıp Sard üzerinden geçerek Ninova'da biten "Kral Yolu" olarak adlandırılan ticaret yolu önem kazanmıştır.
11. Altın işlemeciliği ve dokuma alanlarında gelişmişlerdir.
12. Fenike alfabesinden etkilenerek harf yazısını kullanmışlardır.
13. Kibele, Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan tanrılarına tapmışlardır. Ulusal ordu kurmamışlar, ücretli asker kullanmışlardır.
• Yıkılmalarındaki temel etken ulusal ordu kurmamalarıdır.
14. M.Ö. 546'da Persler tarafından yıkılmışlardır.
• Lidya Devleti'nin yıkılmasıyla Anadolu tamamen Pers egemenliğine girmiştir. Çünkü İon kent devletleri de Lidyalıların kontrolünde idi.
Urartular (M.Ö. 900 - M.Ö. 600)
1. Anadolu halklarının Asur tehlikesine karsı birleşerek oluşturdukları federatif devlet yapısıdır.
• Federatif yapı görülmesine rağmen merkezde ekonomik ve askeri otoriteyi elinde bulunduran krallar görev almıştır. Taşra yönetiminde ise merkezden atanan valiler görev yapmışlardır. Kral ölmeden önce büyük oğlunu yerine veliaht olarak atar, böylece babadan oğula geçen saltanat sistemi uygulanırdı.
2. Başkentleri Tuspa (Van)'dır.
3. Başlıca geçim kaynakları tarım ve hayvancılıktır.
4. Urartu kralları, tarımı canlandırmak için Doğu Anadolu'nun çeşitli yerlerinde su kanalları ve barajlar yaptırmışlardır.
5. Dinleri çok tanrılıdır. Ölümden sonra yaşam anlayışını benimsemişlerdir. Ev şeklinde mezarlar yaparak ölüyü günlük yaşamda kullandığı eşyaları ile gömmüşlerdir. En önemli tanrıları savaş tanrısı Haldi'dir. Diğer tanrıları; fırtına ve gökyüzü tanrısı Teiseba, güneş tanrısı Sivini'dir.
6. Günümüze kadar gelen birçok saray ve kale yapılmıştır. Van, Toprakkale, Çavuştepe, Patnos, Kayalıdere, Armavir, Bastam en ünlü kaleleridir.
7. Maden işlemeciliği, kabartmalar, insan ve hayvan resimleriyle, her türlü araç ve gereç yapımı gelişmiştir. Urartular, çivi yazısını Asur'dan almışlar ve böylece tarihi devirlere girmişlerdir. (Çivi ve hiyeroglif yazı türünü kullanmışlardır)
8. M.Ö. 600'lerde İskitler tarafından yıpratılmış, Medler tarafından yıkılmışlardır.
Yorumlar
Yorum Gönder