Abbasiler (750-1258)
1. Devletin kurucusu ve ilk Abbasi Halifesi Ebül Abbas Abdullah'tır (750-754).
2. Ebu Cafer El Mansur Döneminde (754-775) Bağdat kenti kurulmuş, Bağdat devlet merkezi olmuştur.
3. Abbasilerde yoğun olarak İran etkisi görülür. İlk Vezir Halid bin Bermek'tir.
• İslam Develti'nde Vezirlik sistemi ilk kez Abbasiler döneminde kullanılmıştır.
• Bermeklerin vezirlik makamı üzerindeki etkinliklerine Harun Reşid son vermiştir.
4. Mansur'dan sonra Mehdi ile Hadi halife olmuştur. Abbasilerin en ünlü halifesi Harun Reşit'tir (786-809). Daha şehzadeyken İstanbul'u kuşatmıştır. (782) Bu Arap - İslam devletlerinin İstanbul'u son kez kuşatmasıdır.
5. Harun Reşid Dönemi'nde Hristiyan Avrupa'yla iyi ilişkiler geliştirildi (Frank imparatorluğuna çalar saat gönderildi).
Harun Reşid çağdaşı Frank Kralı Şarlman'la barışa dayalı siyasal ilişkiler kurdu. Karşılıklı hediyeler gönderildiği gibi, Hıristiyanların Kudüs'ü ziyaret etmelerine, Harun Reşit izin verdi. Bu ilişkilerin dostluğa dönüşmesinde asıl etken, Endülüs Emevi - Abbasi siyasal çatışmaları ile; Frank Kırallığı ile Endülüs Emevileri arasındaki sınır düşmanlığının rolü büyüktür.
6. Bu dönemde Ağlebiler Abbasilerden ayrılarak Tunus'ta ayrı bir devlet kurdular (800).
7. Halife Me'mun döneminde ülke iç karışıklar içinde olmasına rağmen;
a) Bağdat ve Şam'da ilk rasathaneler kuruldu.
b) Dar'ül Hikme (Bilge Evi) kuruldu.
c) Antik Yunan ve Helen kültürüne ait olan eserler Arapça'ya çevrildi (Tercüme Devri).
d) Koruması altına aldığı Mu'tezile düşünürleri aklı temel alan çalışmalarla İslamiyeti yorumlayarak Mu'tezile mezhebinin oluşturulması sağlandı.
8. El Mutasım Döneminde (833-842) Türkler Abbasilerin hizmetine girmişlerdir. El Mutasım 836'da Samerra kentini kurarak Türkleri bu kente yerleştirmiş, Türkler askerlik başta olmak üzere önemli görevler üstlenmişlerdir.
9. Bizans akınlarını önlemek için Diyarbakır'dan Tarsus'a kadar uzanan hat üzerinde Avasım adı verilen savunma kentleri kurulmuştur.
10. 1067'de Bağdat'ta İslam Devletlerinin eğitim kurumu olan ilk medrese kurulmuştur.
11. Yönetimsel anlamda Divan örgütü kurulmuştur.
• Avrupa'da ilk üniversite XIII. yüzyılda Fransa'da kurulacaktır. İspanya'da Endülüs Emevileri'nin kurduğu Kurtuba Medresesi'nin Avrupa kültür ve bilim hayatına önemli etkileri olacaktır.
12. Tımar sisteminin ilk örneği olan ikta sistemi oluşturulmuştur.
13. Merkezi otoritenin zayıflaması sonucunda Eyaletler Abbasilerden ayrılarak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu yapılara Tevaif-i Mülk adı verilmiştir.
Bu devletler;
Horasan'da —> Samanoğulları
K. Afrika'da —> Ağlebiler ve İdrisler
Mısır'da —> Tolunoğulları, Akşitler, Fatimiler
İran'da —> Tahiriler, Saffariler ve Büveyhoğullarıdır.
14. Abbasilerin siyasi varlığına Moğollar son vermiştir.
• Son Abbasi halifesi El Mus'tasım'ın öldürülmesinden sonra Memlûk Sultanı Baybars aynı soydan birisini Mısır'da halife ilan etmiştir. Mısır'daki sembolik Abbasi hilafeti 1517'de Osmanlılar tarafından sona erdirilmiştir.
2. Ebu Cafer El Mansur Döneminde (754-775) Bağdat kenti kurulmuş, Bağdat devlet merkezi olmuştur.
3. Abbasilerde yoğun olarak İran etkisi görülür. İlk Vezir Halid bin Bermek'tir.
• İslam Develti'nde Vezirlik sistemi ilk kez Abbasiler döneminde kullanılmıştır.
• Bermeklerin vezirlik makamı üzerindeki etkinliklerine Harun Reşid son vermiştir.
4. Mansur'dan sonra Mehdi ile Hadi halife olmuştur. Abbasilerin en ünlü halifesi Harun Reşit'tir (786-809). Daha şehzadeyken İstanbul'u kuşatmıştır. (782) Bu Arap - İslam devletlerinin İstanbul'u son kez kuşatmasıdır.
5. Harun Reşid Dönemi'nde Hristiyan Avrupa'yla iyi ilişkiler geliştirildi (Frank imparatorluğuna çalar saat gönderildi).
Harun Reşid çağdaşı Frank Kralı Şarlman'la barışa dayalı siyasal ilişkiler kurdu. Karşılıklı hediyeler gönderildiği gibi, Hıristiyanların Kudüs'ü ziyaret etmelerine, Harun Reşit izin verdi. Bu ilişkilerin dostluğa dönüşmesinde asıl etken, Endülüs Emevi - Abbasi siyasal çatışmaları ile; Frank Kırallığı ile Endülüs Emevileri arasındaki sınır düşmanlığının rolü büyüktür.
6. Bu dönemde Ağlebiler Abbasilerden ayrılarak Tunus'ta ayrı bir devlet kurdular (800).
7. Halife Me'mun döneminde ülke iç karışıklar içinde olmasına rağmen;
a) Bağdat ve Şam'da ilk rasathaneler kuruldu.
b) Dar'ül Hikme (Bilge Evi) kuruldu.
c) Antik Yunan ve Helen kültürüne ait olan eserler Arapça'ya çevrildi (Tercüme Devri).
d) Koruması altına aldığı Mu'tezile düşünürleri aklı temel alan çalışmalarla İslamiyeti yorumlayarak Mu'tezile mezhebinin oluşturulması sağlandı.
8. El Mutasım Döneminde (833-842) Türkler Abbasilerin hizmetine girmişlerdir. El Mutasım 836'da Samerra kentini kurarak Türkleri bu kente yerleştirmiş, Türkler askerlik başta olmak üzere önemli görevler üstlenmişlerdir.
9. Bizans akınlarını önlemek için Diyarbakır'dan Tarsus'a kadar uzanan hat üzerinde Avasım adı verilen savunma kentleri kurulmuştur.
10. 1067'de Bağdat'ta İslam Devletlerinin eğitim kurumu olan ilk medrese kurulmuştur.
11. Yönetimsel anlamda Divan örgütü kurulmuştur.
• Avrupa'da ilk üniversite XIII. yüzyılda Fransa'da kurulacaktır. İspanya'da Endülüs Emevileri'nin kurduğu Kurtuba Medresesi'nin Avrupa kültür ve bilim hayatına önemli etkileri olacaktır.
12. Tımar sisteminin ilk örneği olan ikta sistemi oluşturulmuştur.
13. Merkezi otoritenin zayıflaması sonucunda Eyaletler Abbasilerden ayrılarak bağımsızlıklarını ilan etmişlerdir. Bu yapılara Tevaif-i Mülk adı verilmiştir.
Bu devletler;
Horasan'da —> Samanoğulları
K. Afrika'da —> Ağlebiler ve İdrisler
Mısır'da —> Tolunoğulları, Akşitler, Fatimiler
İran'da —> Tahiriler, Saffariler ve Büveyhoğullarıdır.
14. Abbasilerin siyasi varlığına Moğollar son vermiştir.
• Son Abbasi halifesi El Mus'tasım'ın öldürülmesinden sonra Memlûk Sultanı Baybars aynı soydan birisini Mısır'da halife ilan etmiştir. Mısır'daki sembolik Abbasi hilafeti 1517'de Osmanlılar tarafından sona erdirilmiştir.
Yorumlar
Yorum Gönder