Talas Savaşı - Türklerin Müslüman Olmaları
Emevi Devleti'nin yıkıldığı ve Abbasi Devleti'nin kurulduğu yıllarda, Göktürkler yıkılmış bulunuyordu (745). Göktürklerin yerine kurulan Uygurlar, siyasi ve askeri bakımdan onlar kadar güçlü olamadılar. Türgişlerin zayıflamasından yararlanan Müslüman Araplarla Çinliler bölgede karşı karşıya geldiler. Bu savaşa Talas Savaşı diyoruz (751).
Bu savaş, Türkler'i bir bakıma doğrudan ilgilendirmiyordu.Taraflar, Türkler'in can düşmanı sayılırdı. Araplar Türkleri kılıçtan geçirerek zorla Müslüman yapmaya çalışmıştı. Çinlilere düşmanlıkları ise binlerce yıldır sürüyordu. Ancak savaşın sonucu Türkleri yakından ilgilendirmekteydi. Orta Asya her durumda Türk düşmanlarının eline geçecek ve Türkler için tekrar bağımsızlığı kaybetme dönemi başlayacaktı .
Karluk, Yağma ve Çiğil Türk boyları Talas Savaşı'nda Müslüman Arapların yanında yer alarak, savaşı Çin'in kaybetmesine neden olacaklardır.
• Türkler Talas Savaşı'nda geleceği görerek Müslümanlara destek verdiler.
Bölge Çin yönetimi altına girerse bağımsız kalmak zordu. Yanıbaşlarındaki düşmandan ise uzaktaki düşmanın yönetimine girmek daha akıllı bir hareket olurdu. Zaten Emevi saltanatı, Abbasi İhtilaliyle yıkılmıştı.
• Çinlilerle Müslüman Arapların yaptıkları ilk ve tek savaş Talas Savaşı'dır.
• Türklerin İslamiyeti kabul etmesinde en önemli etken Talas Savaşı'dır.
1. 751 Talas Savaşı, İslam dünyasını olumlu etkilemiş, İslamiyet Orta Asya'da hızla yayılmıştır.
2. Orta Asya'nın kaderi çizilmiştir. Bölgenin Çin egemenliğe girmesi beklenirken bölge İslamlaşmıştır.
3. Türk - Arap mücadelesini sona erdirmiş ve Türklerin hızla Müslüman olmasını sağlamıştır. Bu durum Türklerin kaderinde de bir dönüm noktasıdır.
4. Talas Savaşı'nın dünya kültür tarihi açısından da önemli bir yeri vardır. Kağıt ve matbaa Çinlilerden Müslümanlara geçecektir.
5. Orta Asya'da Çin egemenliği bir daha kurulmayacaktır.
a) İslamiyeti tanımaları ve kendi dinleriyle benzerliklerini öğrenmeleri
b) Türklerin dinlerinde de İslamiyet gibi tek tanrı anlayışının bulunması
c) Her iki inanışta da tanrı için kurban kesilmesi
d) Türklerin savaşçı ruhunu, İslamiyetin "Cihad" anlayışının pekiştirmesi
e) Türklerin dininde de, İslamiyette de öbür dünyaya inanılması
f) Türk toplumundaki sosyal dayanışma anlayışının, İslamiyette de varlığı
g) Abbasilerin Arap olmayan Müslümanlara, Emeviler gibi yaklaşmamaları ve ılımlı politikaları
h) İslam Devleti'nin başında bulunan Halifeyi yeryüzündeki bütün Müslümanların Halifesi sayan İslam inanışı ile Türklerin dünya egemenliği düşüncesinin birbirine benzemesi
• Bazı tarihçilere göre Türklerin Müslümanlığı benimsemelerinde zorlama etkili olmamıştır. Bazılarına göre ise Türkler kılıç zoruyla İslamiyeti benimsemişlerdir.
Türkler tarihte birçok kez din değiştirmiştir. Ancak Türklerin ulusal dinlerinin değiştirilmesine zaman zaman hükümdar ve komutanların şiddetle karşı çıktıkları görülmüştür. Bu durumun aksine müslümanlığın benimsenmesinden sonra Türk hükümdar ve komutanlar bu dinin yayılması için çalışmışlardır.
Özellikle Hazar Denizi'nin kuzeyinden Avrupa'ya giden Türkler, zamanla Hıristiyanlığı benimsemişler ve ulusal benliklerini de kaybetmişlerdir. Bugün Bulgarların, Macarların, Peçeneklerin ve Kumanların Balkanlar'da, Türk olarak varlıklarından söz etmek olanaksızdır.
Türkler, IX. ve XI. yüzyıllarda Oğuz Boyları'nın İslamiyeti benimsemeleriyle, topluca bu dine katılmış olacaktır. Tek toplu din değiştirme olayı İslamiyete geçişleridir. Bugün Türklüğünü devam ettirenler de genel olarak İslamiyeti benimseyen Türklerdir.
İslamiyet öncesi Türkler, batıya hep Hazar Denizi'nin kuzeyinden Kırım üzerinden gitmişlerdir. İslâmiyet, Türkler'in batıya göç yollarını da değiştirecektir. Bu defa İran üzerinden Anadolu'ya Türklerin ilerledikleri görülmüştür.
a) İslamiyet daha geniş alanlara yayıldı.
b) Türkler İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlendiler.
c) Bizans'ın İslam dünyası üzerindeki baskısına son verdiler.
d) Haçlı seferlerine karşı mücadele ederek İslamiyetin yok olmasını önlediler.
e) İslamiyetin yayıldığı alanlarda yeni devletler kurdular.
f) Dağınık haldeki İslam topluluklarının birliğini kurdular (Büyük Selçuklular ve Osmanlılar).
g) Halifeliği korudular ve yok olmasını önlediler.
h) Devlet adamları, bilim adamları, şairler, filozoflar mimarlar yetiştirerek İslam kültür ve uygarlığının gelişmesine katkıda bulundular.
• Kitle halinde İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğu Karluklardır.
• Müslüman Türklerin kurduğu ilk devlet Tolunoğullarıdır.
• İslamiyeti sonradan resmi din olarak kabul eden ilk Türk devletleri İdil (Volga) Bulgarları ve Karahanlılardır.
Bu savaş, Türkler'i bir bakıma doğrudan ilgilendirmiyordu.Taraflar, Türkler'in can düşmanı sayılırdı. Araplar Türkleri kılıçtan geçirerek zorla Müslüman yapmaya çalışmıştı. Çinlilere düşmanlıkları ise binlerce yıldır sürüyordu. Ancak savaşın sonucu Türkleri yakından ilgilendirmekteydi. Orta Asya her durumda Türk düşmanlarının eline geçecek ve Türkler için tekrar bağımsızlığı kaybetme dönemi başlayacaktı .
Karluk, Yağma ve Çiğil Türk boyları Talas Savaşı'nda Müslüman Arapların yanında yer alarak, savaşı Çin'in kaybetmesine neden olacaklardır.
• Türkler Talas Savaşı'nda geleceği görerek Müslümanlara destek verdiler.
Bölge Çin yönetimi altına girerse bağımsız kalmak zordu. Yanıbaşlarındaki düşmandan ise uzaktaki düşmanın yönetimine girmek daha akıllı bir hareket olurdu. Zaten Emevi saltanatı, Abbasi İhtilaliyle yıkılmıştı.
• Çinlilerle Müslüman Arapların yaptıkları ilk ve tek savaş Talas Savaşı'dır.
• Türklerin İslamiyeti kabul etmesinde en önemli etken Talas Savaşı'dır.
Talas Savaşı‘nın Sonuçları
1. 751 Talas Savaşı, İslam dünyasını olumlu etkilemiş, İslamiyet Orta Asya'da hızla yayılmıştır.
2. Orta Asya'nın kaderi çizilmiştir. Bölgenin Çin egemenliğe girmesi beklenirken bölge İslamlaşmıştır.
3. Türk - Arap mücadelesini sona erdirmiş ve Türklerin hızla Müslüman olmasını sağlamıştır. Bu durum Türklerin kaderinde de bir dönüm noktasıdır.
4. Talas Savaşı'nın dünya kültür tarihi açısından da önemli bir yeri vardır. Kağıt ve matbaa Çinlilerden Müslümanlara geçecektir.
5. Orta Asya'da Çin egemenliği bir daha kurulmayacaktır.
Türklerin Müslüman Olmalarının Nedenleri
a) İslamiyeti tanımaları ve kendi dinleriyle benzerliklerini öğrenmeleri
b) Türklerin dinlerinde de İslamiyet gibi tek tanrı anlayışının bulunması
c) Her iki inanışta da tanrı için kurban kesilmesi
d) Türklerin savaşçı ruhunu, İslamiyetin "Cihad" anlayışının pekiştirmesi
e) Türklerin dininde de, İslamiyette de öbür dünyaya inanılması
f) Türk toplumundaki sosyal dayanışma anlayışının, İslamiyette de varlığı
g) Abbasilerin Arap olmayan Müslümanlara, Emeviler gibi yaklaşmamaları ve ılımlı politikaları
h) İslam Devleti'nin başında bulunan Halifeyi yeryüzündeki bütün Müslümanların Halifesi sayan İslam inanışı ile Türklerin dünya egemenliği düşüncesinin birbirine benzemesi
• Bazı tarihçilere göre Türklerin Müslümanlığı benimsemelerinde zorlama etkili olmamıştır. Bazılarına göre ise Türkler kılıç zoruyla İslamiyeti benimsemişlerdir.
Türkler tarihte birçok kez din değiştirmiştir. Ancak Türklerin ulusal dinlerinin değiştirilmesine zaman zaman hükümdar ve komutanların şiddetle karşı çıktıkları görülmüştür. Bu durumun aksine müslümanlığın benimsenmesinden sonra Türk hükümdar ve komutanlar bu dinin yayılması için çalışmışlardır.
Özellikle Hazar Denizi'nin kuzeyinden Avrupa'ya giden Türkler, zamanla Hıristiyanlığı benimsemişler ve ulusal benliklerini de kaybetmişlerdir. Bugün Bulgarların, Macarların, Peçeneklerin ve Kumanların Balkanlar'da, Türk olarak varlıklarından söz etmek olanaksızdır.
Türkler, IX. ve XI. yüzyıllarda Oğuz Boyları'nın İslamiyeti benimsemeleriyle, topluca bu dine katılmış olacaktır. Tek toplu din değiştirme olayı İslamiyete geçişleridir. Bugün Türklüğünü devam ettirenler de genel olarak İslamiyeti benimseyen Türklerdir.
İslamiyet öncesi Türkler, batıya hep Hazar Denizi'nin kuzeyinden Kırım üzerinden gitmişlerdir. İslâmiyet, Türkler'in batıya göç yollarını da değiştirecektir. Bu defa İran üzerinden Anadolu'ya Türklerin ilerledikleri görülmüştür.
Türklerin Müslüman Olmalarının Sonuçları
a) İslamiyet daha geniş alanlara yayıldı.
b) Türkler İslam dünyasının koruyuculuğunu üstlendiler.
c) Bizans'ın İslam dünyası üzerindeki baskısına son verdiler.
d) Haçlı seferlerine karşı mücadele ederek İslamiyetin yok olmasını önlediler.
e) İslamiyetin yayıldığı alanlarda yeni devletler kurdular.
f) Dağınık haldeki İslam topluluklarının birliğini kurdular (Büyük Selçuklular ve Osmanlılar).
g) Halifeliği korudular ve yok olmasını önlediler.
h) Devlet adamları, bilim adamları, şairler, filozoflar mimarlar yetiştirerek İslam kültür ve uygarlığının gelişmesine katkıda bulundular.
• Kitle halinde İslamiyeti kabul eden ilk Türk topluluğu Karluklardır.
• Müslüman Türklerin kurduğu ilk devlet Tolunoğullarıdır.
• İslamiyeti sonradan resmi din olarak kabul eden ilk Türk devletleri İdil (Volga) Bulgarları ve Karahanlılardır.
Yorumlar
Yorum Gönder