İçinde akarsu yatağının bulunduğu sürekli iniş gösteren uzun çukurlardır. Akarsu kaynağından ağız kesimine kadar devam eden bu çukurluklar, aşındırma farklılıklarına göre çeşitli şekillerde bulunur.
Sıradağların ya da sert yükseltilerin akarsular tarafından derince yarılmasıyla boğaz ya da yarma vadiler oluşur. Türkiye'de özellikle Kuzey Anadolu dağları ile Toroslar'ı yaran Kızılırmak, Yeşilırmak, Seyhan, Ceyhan gibi akarsular bu tür vadiler oluşturmuştur.
Engebeli arazilerdeki sert kütleler içinde akarsuyun derine aşındırması sonucu oluşan ve "V" harfine benzeyen vadilere çentik ya da kertik vadi adı verilir. Bu vadiler genelde dik yamaçlı ve tabansızdır. Türkiye'deki akarsuların büyük bir bölümü bu tür vadilerdir.
Akarsuyun düzlüğe ulaştığı yerlerde oluşan, tabanları akarsuyun getirdiği alüvyonlarla dolu geniş vadilere ise tabanlı vadi denir. Bu nedenle bu vadilerdeki akarsuların kenarları tarım alanı olarak kullanılır. Ege Bölgesi'nin kıyı kesimindeki Bakırçay, Gediz, Küçük Menderes ve Büyük Menderes akarsularının vadileri bu tür vadilerdir.
Genellikle kireç taşı gibi çözünebilir türdeki taşlardan oluşmuş yatay tabakaların akarsular tarafından derine doğru aşındırılmasıyla oluşmuş yamaçları basamaklı vadilere ise kanyon adı verilir.
Coğrafya 9 Kazanımları ÖĞRENME ALANI: A. DOĞAL SİSTEMLER - KAZANIMLAR A.9.1. Doğa ve insan etkileşimini anlamlandırır. A.9.2. Doğa ve insan etkileşimini ortaya koymada coğrafyanın rolünü algılar. A.9.3. Doğal sistemlerin coğrafyanın konuları içerisindeki yerini belirler. A.9.4. Bilgileri haritalara aktarmada kullanılan yöntem ve teknikleri kullanım amaçları açısından karşılaştırır A.9.5. Koordinat sistemi ve haritayı oluşturan unsurlardan yola çıkarak zaman ve yere ait özellikler hakkında çıkarımlarda bulunur. A.9.6. Eş yükselti eğrileriyle çizilmiş bir harita üzerinde ana yer şekillerini ayırt eder. A.9.7. Dünyanın şekli ve hareketlerinin etkilerini yorumlar. A.9.8. Atmosferin özellikleri ile hava olaylarını ilişkilendirir. A.9.9. Hava durumu ile iklim özelliklerini etkileri açısından karşılaştırır. A.9.10. İklim elemanlarının oluşumunu, dağılışını ve bunlar üzerinde etkili olan faktörleri sorgular. A.9.11. Farklı iklim tiplerinin özellikleri ve dağılışları hakkında ç...
2014 TÜİK Tarım Verileri TARIM ÜRÜNÜ EN ÇOK YETİŞTİRİLDİĞİ BÖLGE - 2014 EN ÇOK YETİŞTİRİLDİĞİ İL - 2014 BUĞDAY İÇ ANADOLU KONYA, DİYARBAKIR, ANKARA ARPA İÇ ANADOLU KONYA. ANKARA. ŞANLIURFA ÇAVDAR İÇ ANADOLU KAYSERİ, BALIKESİR, NEVŞEHİR MISIR AKDENİZ ADANA, ŞANLIURFA, MARDİN ÇELTİK-PİRİNÇ MARMARA EDİRNE, BALIKESİR, SAMSUN DARI EGE KÜTAHYA. MUĞLA. DİYARBAKIR YULAF MARMARA ÇANAKKALE. BALIKESİR. MUĞLA MAHLUT KARADENİZ KASTAMONU, ANTALYA KUŞYEMİ İÇ ANADOLU ESKİŞEHİR. KONYA. TEKİRDAĞ KAPLICA KARADENİZ SİNOP, KASTAMONU, KARABÜK SORGUM MARMARA ÇANAKKALE, BURDUR, AYDIN YEŞİL MERCİMEK İÇ ANADOLU ÇORUM, YOZGAT, ANKARA KIRMIZI MERCİMEK GÜNEYDOĞU ANADOLU ŞANLIURFA, DİYARBAKIR, MARDİN NOHUT İÇ ANADOLU MERSİN. ANTALYA. KONYA TAZE FASULYE KARADENİZ SAMSUN, TOKAT, BURSA KURU FASULYE İÇ ANADOLU KONYA. KARAMAN. NEVŞEHİR TÜTÜN EGE MANİSA, DENİZLİ, SAMSUN PAMUK GÜNEYDOĞU ANADOLU ŞANLIURFA. AYDIN. ADANA...
Orojenezin kelime anlamı dağ oluşumudur. Dış kuvvetler, yer kabuğunu aşındırır ve aşınan bu maddeleri derin deniz çanaklarına biriktirir. Bu yerlere jeosenklinal alanları adı verilir. Bu alanlardaki tortular, kıtaların birbirine yaklaşmaları ile şiddetli yan basınçlara uğrayarak kıvrılır ya da kırılırlar. Jeosenklinallerdeki tortular, esnek yapıda ise kıvrılma; sert yapıda ise kırılma meydana gelir. Orojenik hareketler sonucu meydana gelen kıvrımların kubbe şeklinde yükselen kısımlarına antiklinal, çanak gibi çukurlaşan kısımlara da senklinal denir. Kıvrımlı dağlar, sıradağlar şeklinde olduğu için bunların üzerinde birçok antiklinal ve senklinal bulunabilir. Ülkemizde orojenik hareketler sonucunda meydana gelen kıvrımlı dağların başlıcaları; Kuzey Anadolu Dağları ve Toroslardır. Türkiye'de kıvrımlı dağların oluşumu: Anadolu'nun kuzey ve güneyinde bulunan Tetis denizinde Mezozoik başlarından itibaren tortular birikmiştir. Dağlar bu zamanın sonlarından itibaren deniz alanları...
Yorumlar
Yorum Gönder