Hunlar
Türkler uzun süre, Orhun ve Selenga Irmakları dolaylarında ayrı ayrı boylar halinde yaşadılar. Hunların ne zaman devlet kurdukları kesin olarak bilinmemektedir. Çin kaynakları, M.Ö. X. yüzyıldan itibaren, Türklerden ve Türk hükümdarlarından söz etmektedir. Hunlar hakkında iyi bilinen tarih, M.Ö. III. yüzyılda başlar.
Bilinen ilk hükümdar Teoman'dır. Teoman, M.Ö. 220 yıllarında Türk boylarını bir yönetim altında topladı. Çin'e bir çok akınlar düzenledi. Çin bu akınlardan ülkesini korumak için, Çin Seddi'ni yapmak zorunda kaldı.
Teoman'dan sonra yerine Mete geçti (M.Ö. 209 - 174). Mete iyi bir yöneticiydi. Yüeçileri kendisine bağladı. Sienpileri, Kingan Dağlarının doğusuna çekilmek zorunda bıraktı. İli boylarındaki Vusun Krallığına egemenliğini kabul ettirdi. Çin Şeddi Türklerin akınlarını durduramadı. Çin Han soyu hükümdarı Kao - ti'yi Mete bozguna uğratarak bu ülkeyi yıllık vergiye bağladı.
• Mete Çin'e Türklerin yerleşmesini sağlasaydı, kalabalık nüfusa sahip Çinliler arasında Türkler eriyerek ulusal benliklerini kaybederlerdi.
• Hunlar, tarihte ilk defa bütün Türkleri bir bayrak altında toplamışlardır.
Mete'nin Çin'e yaptığı seferler ardından Çin ile imzalanan ticari antlaşmalarla devleti daha da güçlendirmiştir. Mete zamanında Hun devleti en geniş sınırlara ulaştı. Mete'den sonra oğlu Ki-ok tahta geçti (M.Ö. 174-160). Ki-ok Çin ile ticari ilişkileri sürdürebilmek amacıyla Çinli bir prensesle evlendi. Çin bu evliliği kullanarak Hunların iç politikasında etkili olmaya başladı. İlk defa Çi-Çi döneminde Çinliler, Hun akınlarına engel olmaya başlamışlardı.
• Asya Hunları ile Çinliler arasında İpek yoluna egemen ol mücadeleler iki ülke arasındaki temel sorundur.
Çin, Hunları ordularıyla yenemeyince, içerden karışıklıklar çıkararak yıkmaya çalıştı. M.Ö. 60 yılında Hunlar arasında iç çatışmalar başladı. M.Ö. 58'de devlet ikiye bölündü. Çin'in Kuzeybatı bölgelerinde Güney Hunları Tanrı dağları ile Issık bölgesinde Batı Hunları kuruldu. Güney Hunları 48 yılında Kuzey ve Güney Hunları olmak üzere ikiye ayrıldı. Kuzey Hunları daha sonra Batıya doğru hareket ederken Güney Hunları ise varlıklarını 216 yılına kadar sürdürdüler.
Bilinen ilk hükümdar Teoman'dır. Teoman, M.Ö. 220 yıllarında Türk boylarını bir yönetim altında topladı. Çin'e bir çok akınlar düzenledi. Çin bu akınlardan ülkesini korumak için, Çin Seddi'ni yapmak zorunda kaldı.
Teoman'dan sonra yerine Mete geçti (M.Ö. 209 - 174). Mete iyi bir yöneticiydi. Yüeçileri kendisine bağladı. Sienpileri, Kingan Dağlarının doğusuna çekilmek zorunda bıraktı. İli boylarındaki Vusun Krallığına egemenliğini kabul ettirdi. Çin Şeddi Türklerin akınlarını durduramadı. Çin Han soyu hükümdarı Kao - ti'yi Mete bozguna uğratarak bu ülkeyi yıllık vergiye bağladı.
• Mete Çin'e Türklerin yerleşmesini sağlasaydı, kalabalık nüfusa sahip Çinliler arasında Türkler eriyerek ulusal benliklerini kaybederlerdi.
• Hunlar, tarihte ilk defa bütün Türkleri bir bayrak altında toplamışlardır.
Mete'nin Çin'e yaptığı seferler ardından Çin ile imzalanan ticari antlaşmalarla devleti daha da güçlendirmiştir. Mete zamanında Hun devleti en geniş sınırlara ulaştı. Mete'den sonra oğlu Ki-ok tahta geçti (M.Ö. 174-160). Ki-ok Çin ile ticari ilişkileri sürdürebilmek amacıyla Çinli bir prensesle evlendi. Çin bu evliliği kullanarak Hunların iç politikasında etkili olmaya başladı. İlk defa Çi-Çi döneminde Çinliler, Hun akınlarına engel olmaya başlamışlardı.
• Asya Hunları ile Çinliler arasında İpek yoluna egemen ol mücadeleler iki ülke arasındaki temel sorundur.
Çin, Hunları ordularıyla yenemeyince, içerden karışıklıklar çıkararak yıkmaya çalıştı. M.Ö. 60 yılında Hunlar arasında iç çatışmalar başladı. M.Ö. 58'de devlet ikiye bölündü. Çin'in Kuzeybatı bölgelerinde Güney Hunları Tanrı dağları ile Issık bölgesinde Batı Hunları kuruldu. Güney Hunları 48 yılında Kuzey ve Güney Hunları olmak üzere ikiye ayrıldı. Kuzey Hunları daha sonra Batıya doğru hareket ederken Güney Hunları ise varlıklarını 216 yılına kadar sürdürdüler.
Yorumlar
Yorum Gönder