Yunan Kent Devletleri

Sparta

Dorlar, Yunanistan'a gelip yerleştikten sonra;

a) Sparta topraklarını aralarında eşit paylaşan Spartalılar,

b) Kenar ve dağlık bölgede oturan özgür, ancak siyasi ve askeri açıdan tamamen Spartalılar'a bağlı köylüler, tüccarlar ve işçilerden oluşan Periökler,

c) Ispartalıların toprağa bağladıkları Aka köylüler grubu (Helotlar) gibi sosyal sınıflar oluştu.

Önceleri bir kral Sparta'yı yönetirken, sonraları aynı yetkiye sahip iki kral başa geçmiştir. Krallar savaşta komutan, barışta din ve adalet işlerine bakarlardı. Daha sonra kralların önemi azalacaktır. Ge- rusia adını alan altmış yaşını geçenlerden oluşan "İhtiyarlar meclisi" vardı. Bu meclis 30 üyeli bir danışma meclisi idi. Ayrıca tam yurttaşlık hakları bulunan ve savaşa katılan Spartalı erkeklerden oluşan Halk meclisleri de vardı. Bu meclis Gerusia'nın kabul ettiği kanunları görüşerek kabul veya reddederdi. M.Ö. 600 yıllarında halkın koruyucusu olarak 5 Efor (Denetçi) görülmeye başladı.

• Sparta sosyal yaşamı, Atina'dan cok farklıdır. Sparta'da her şeyin üstünde devlet anlayışı egemendir. Atina'da daha özgürlükçü anlayış hüküm sürmektedir. Sparta'da doğan çocuk sağlam ise annesine teslim edilir. Değilse ıssız bir vere bırakılırdı. Çocuklar yedi yaşında annelerinden alınır, sürü adını alan askeri birliklere verilirdi. Yoksulluğa, yorgunluğa alıştırılırdı. Eğitimde büyüğe saygı esastı. En büyük şeref savaşta ölmekti. Savaşta ölenlerin adları mezar taşlarına yazılırdı. Sparta kadınları çocuklarına bakmakla görevliydi. Devlet için yalan söylemek ve hırsızlık yapmak eğitime konu olacak kadar onurlu sayılırdı.

Atina

Yunanistan'ın doğusunda Attik Yarımadası'ndadır. Verimli bir bölge değildir. Denizle çevrili olduğu için, geçimlerini denizcilik ve ticaretle sağlamışlardır. Önceleri krallıkla yönetilirken; M.Ö. VIII yüzyılın sonlarında, asiller kendi aralarında Arhon adını taşıyan dokuz yüksek memurdan oluşan bir hükümet kurdular. Birinci arhon idari otoriteyi, ikinci arhon dini işleri, üçüncüsü ise vatandaşların askerlik işlerini kontrol ve komuta eder. Kalan altı arhon adalet işlerini yürütürdü. Arhonların yanında deneyimli asillerden oluşan, Aeropag adında bir danışma meclisi bulunurdu. Sparta'da olduğu gibi burada da siyasal hakları bulunanlardan oluşan bir Halk Meclisi de vardı. Halk Meclisi devlet memurlarını seçer, kanunlar çıkartır; savaş, barış ve anlaşma gibi önemli kararlar alırdı.