Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti

Yüz ölçümü: 3242 km2
Nüfusu: 265.100 (2006)
İdare şekli: Cumhuriyet
Başkenti: Lefkoşa
Resmi dili: Türkçe
Dini: İslamiyet

Doğu Akdeniz'de en büyük ada olan Kıbrıs, 9252 km2 yüz ölçümündedir; toplam olarak 700 bin nüfusa sahiptir. Adada Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti ile Güney Kıbrıs Rum Yönetimi'nden oluşan iki ayrı devlet bulunmaktadır.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tarihi

Ada, Doğu Akdeniz'de stratejik bir konumda ve önemli deniz ticaret yolu üzerindedir. 1571 yılında Kıbrıs, Osmanlı Devleti tarafından fethedildi. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı ile zayıflayan Osmanlılar, geçici bir süre Kıbrıs'ın yönetimini İngilizlere bıraktı (1878). Ada, 1. Dünya Savaşı başlayınca İngilizler tarafından işgal edildi. 2. Dünya Savaşı'ndan sonra ise Yunanlılar, adayı kendilerine bağlamak istediler. Yunanistan'ın desteği ile Kıbrıslı Rumlar, Türklere karşı saldırıya geçerek Türkleri öldürmeye başladılar. Türkiye, bu duruma karşı çıkarak Kıbrıslı Türklerin haklarını uluslar arası alanda korumayı üstlendi. 1959'da yapılan Londra ve Zürih Antlaşmaları ile Kıbrıs adasında İngiltere, Yunanistan ve Türkiye'nin garantörlüğü altında bağımsız Kıbrıs Federal Cumhuriyeti kuruldu.

1960'lı yıllardan itibaren bazı Yunanlı politikacılar ve Kıbrıslı Rumlar, Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak ve Türkleri buradan çıkarmak için sürekli baskı yaptılar. Ayrıca Rumlar, EOKA adlı silahlı bir örgüt kurdular. Kıbrıs'ı Yunanistan'a bağlamak amacıyla (Enosis) mücadeleye giriştiler. Türkleri öldürmeye ve köylerini yakıp yıkmaya başladılar. O zamanki Kıbrıs'ın devlet başkanı Makarios, 'Türkleri öldürünüz, Türk Silahlı Kuvvetleri adaya geldiğinde Türk bulamasın!" sloganı ile Türklerin öldürülmesi için Rumları sürekli kışkırttı. Bir garantör devlet olan Türkiye'nin uluslar arası alandaki barışçı çalışmaları sonuç vermedi.

Bunun üzerine 1974'te Türk Silahlı Kuvvetleri, barışı sağlamak için adaya çıkarma yaparak Rumların Türklere yaptıkları insanlık dışı hareketleri sona erdirdi. Türkiye, Kıbrıs Cumhuriyeti'nin yeniden kurulmasını istedi. Ancak, yine Rumların uzlaşmaz tutumu buna engel oldu. Bunun üzerine 15 Kasım 1983'te adanın kuzeyinde bağımsız Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) kuruldu. Böylece Kıbrıs, kuzeyde Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, güneyde Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) olmak üzere ikiye ayrıldı.

Türkiye ve KKTC, Kıbrıs'ta yeniden eşit haklara sahip iki toplumlu bağımsız cumhuriyet kurulması için uluslar arası alandaki çalışmalarını sürdürmektedir. Fakat Rum ve Yunanistan yönetiminin uzlaşmaz tutumu, sonuç alınmasını güçleştirmektedir.

KKTC Yüzey Şekilleri

Adanın kuzey kesimini oluşturan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti, Alp kıvrım kuşağı içerisindedir. Kuzeydoğuda Karpaz yarımadası, güneydoğuda Gazi Magosa Körfezi ve batıda Güzelyurt Körfezi yer alır. Kuzeyde adanın kıyılarına paralel olarak uzanan kireç taşlarından oluşmuş Beşparmak dağlan bulunur. Bu dağın en yüksek zirvesi 1000 m'yi aşar. Bu dağ kuşağının güneyinde batıda Güzelyurt'tan başlayarak doğuda Gazi Magosa'ya kadar devam eden geniş bir ova yer alır. Buraya İç Ova denir.


Daha Büyük Görüntüle

KKTC İklimi ve Bitki Örtüsü

Adada, Akdeniz iklimi hüküm sürer. Beşparmak dağlannın kuzeye bakan yamaçları fazla yağış alır. Burada yıllık ortalama yağış 500 mm civarındadır. Az yağış alan İç Ova, adanın en sıcak ve kurak kesimidir. Bu ovaya düşen yıllık ortalama yağış miktarı 300 mm'nin biraz üzerindedir. Kışın 14°C (ocak) dolayında olan ortalama sıcaklık yazın (temmuz) 29°C'ye kadar çıkar.

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin önemli akarsulan kaynağını Karlıdağ'dan alır. Akımı düşük olan bu akarsular yazın kurur. Batıda Güzelyurt civarında akarsular üzerine küçük göletler yapılmıştır.

Beşparmak dağlarının, özellikle kuzeye bakan yüksek kesimlerinde kızılcam ormanları ve eteklerinde maki toplulukları yaygındır.

KKTC Nüfusu ve Yerleşmesi

Eski bir yerleşme sahası olan Kıbrıs'ta zengin tarihi ve arkeolojik eserlere rastlanır. Kıbrıs adını, Tunç Çağı'ndan beri işletilen zengin bakır yataklarından almıştır. Önemli bir ticaret yolu üzerinde bulunan ve zengin doğal kaynaklara (orman, maden ve bazı Akdeniz iklimi ürünleri) sahip olan Kıbrıs'a çevredeki ülkelerden sürekli göçler olmuştur.



Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde çoğunlukla Türkler yaşar. Karpaz yarımadasında çok az sayıda Rum ve diğer azınlıklar bulunur. Nüfusun büyük bölümü kentlerde toplanmıştır. Önemli kentlerinden başkent Lefkoşa'da, çeşitli dönemlere ait sanat eserleri ve özellikle Osmanlı Dönemi'nde yapılmış cami, han, hamam, türbe ve medreseler bulunur. Batıda Güzelyurt, önemli bir alış veriş merkezidir. Beşparmak dağlarının eteğine kurulmuş Girne, turizm etkinliklerinin yoğun olduğu bir kentdir. Çok sayıda tarihi eserin yer aldığı Girne, aynı zamanda bir liman kentidir. Doğuda aynı adlı körfezin kıyısında kurulmuş olan Gazi Magosa yer alır. Mısırlılar tarafından kurulmuş olan bu liman kenti, aynı zamanda bir kültür ve turizm merkezidir.

KKTC Ekonomisi

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin ekonomisi turizm ve tarıma dayanır. Beşparmak dağlarının güneyindeki İç Ova'da kuru tarım yapılır, buğday ve arpa yetiştirilir. Yağışın azlığı nedeniyle tahıl üretimi fazla değildir. Adanın batısındaki Güzelyurt çevresi, turunçgil üretim bölgesidir. Burada üretilen turunçgil (portakal ve greyfrut)in bir bölümü ihraç edilir. Ayrıca bu bölgede hazır giyim ve toprağa dayalı (çimento, kireç) sanayi tesisleri de bulunur.

Adadaki tarihi eserler ve plajlar, turizm faaliyetlerinin gelişmesini sağlamıştır. Turizm açısından önemli merkezlerden biri, Gazi Magosa Körfezi kıyışıdır. Diğer bir merkez, Girne'dir. Buralarda plajlar, tarihi eserler ve turistik tesisler bulunur. Özellikle Girne Limanı ve çevresi turizm açısından bir odak noktasıdır. Buralara, Orta ve Kuzey Avrupa ülkelerinden çok sayıda turist gelmektedir.

Türkiye ile Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti arasındaki ilişkiler çok iyi durumdadır. Türkiye, her konuda bu ülkeye yardım yapmakta ve destek vermektedir.