Tarımda Verimi Arttırma - Sulama
Bitkiler sulu ortamda toprağın minarellerini alır. Su ile minarelleri bünyesine alan bitki, özümleme yaparak minareli besine dönüştürür. Fazla suyu ise yapraklarıyla buharlaştırır. Toprak nemliliğini artırmak için toprağın sulanması şarttır.
Toprak sulanırken erozyon önlenmelidir. Bu nedenle:
a. Tarlaya verilen suyun miktarı ayarlanmalıdır. Su tarlaya çok verilirse erozyona yol açar.
b. Gerekirse yağmurlama sistemiyle tarla sulanmalıdır. Bu sistemle suyun toprağa geçmesi kolaylaşır. Sulama suyu çeşitli kaynaklardan sağlanır. Bunlar:
Barajlar: Barajdan çıkan sular, önce büyük kanallara, sonra küçük kanallara verilerek tarla sulamasında kullanılır.
Artezyen kaynakları: Artezyen, çanaklaş-mış tabakalar arasında biriken sulardır. Tarlaya kuyular açıldığında bu sular kuyunun içine dolarak dışarı çıkar. Artezyen kuyularından çıkarılan su, tarla sulamasında kullanılır. Anadolu'da artezyen kaynakları çoktur.
Göllerden sulama: Sularını bir ayakla boşaltan göllerin suları tatlı olur. Gölden çıkan sular tarla sulamasında kullanılır. Bunun güzel örneği, Beyşehir Gölü'nde görülür. Bu gölden çıkan Çarşanma Suyu kanallara alınarak Konya Ovasının sulanmasında kullanılır.
Kuyulardan sulama: Toprağın altında akışı olan taban suyu, toprağa açılan kuyuların içine dolar. Kuyu suyu motorla ya da pompayla çıkarılarak sulamada kullanılır.
Sulama ile bitki yapraklarının sararıp kuruması: Artezyen ve kuyu suyu bitkilerin yaprağına değil, diplerine verilmelidir. Çünkü bu sularda kireç oranı yüksektir. Yapraktaki su buharlaşınca oluşan kireç yaprak üzerinde birikerek yaprağın solunum yapan gözeneklerini kapatır. Bu olay yaprağı sarartarak kurumasına yol açar.
Sulama ile çoraklaşma: Sulama bilinçsiz yapılırsa tarla çoraklaşabilir. Şöyleki: Suyu geçirmeyen killi toprak, sürütürse sulama suyu toprağın sürülen 20 cm.lik kısmına kadar geçebilir. Sulama suyu fazla olursa su toprağın altında birikir. Kil nedeniyle alt tabakalara geçemez. Toprak yüzeyi kuruyunca altta biriken su, osmoz olayı ile çok yoğundan az yoğuna doğru geçerek toprak yüzeyine çıkar. Alttan yükselen su, erttiği tuzu da yukarıya doğru sürükler. Su buharlaşınca toprak yüzeyinde tuz birikir. Tuzlu toprak çoraklaştığından verim düşer. Böyle bir toprağı çoraklaşmadan kurtarmak için tarla içine derin arklar açılır. Tarlanın fazla suyu arklar içinde toplanarak çoraklaşma azaltılır. Bu olaya drenaj denir.
Killi toprağın çoraklaşmaması için sulama suyunu toprağa azar azar vererek suyun toprak altında birikmesini önlemek gerekir. Suyu derinlere geçirerek akıtan alüviyal topraklar, çoraklaşmaz. Hatta verimi artırmak için alüviyal toprağa bol su verilebilir. Suyun miktarı ve veriliş sıklığı tarım ürününün çeşidine göre değişir. Kurak bölgelerde toprağın 15-20 cm. derinliğinde tuzlu toprak vardır. Toprak derin sürülürse tuz tabakası toprağa karışacağından yine çoraklaşma olur.
Toprak sulanırken erozyon önlenmelidir. Bu nedenle:
a. Tarlaya verilen suyun miktarı ayarlanmalıdır. Su tarlaya çok verilirse erozyona yol açar.
b. Gerekirse yağmurlama sistemiyle tarla sulanmalıdır. Bu sistemle suyun toprağa geçmesi kolaylaşır. Sulama suyu çeşitli kaynaklardan sağlanır. Bunlar:
Barajlar: Barajdan çıkan sular, önce büyük kanallara, sonra küçük kanallara verilerek tarla sulamasında kullanılır.
Artezyen kaynakları: Artezyen, çanaklaş-mış tabakalar arasında biriken sulardır. Tarlaya kuyular açıldığında bu sular kuyunun içine dolarak dışarı çıkar. Artezyen kuyularından çıkarılan su, tarla sulamasında kullanılır. Anadolu'da artezyen kaynakları çoktur.
Göllerden sulama: Sularını bir ayakla boşaltan göllerin suları tatlı olur. Gölden çıkan sular tarla sulamasında kullanılır. Bunun güzel örneği, Beyşehir Gölü'nde görülür. Bu gölden çıkan Çarşanma Suyu kanallara alınarak Konya Ovasının sulanmasında kullanılır.
Kuyulardan sulama: Toprağın altında akışı olan taban suyu, toprağa açılan kuyuların içine dolar. Kuyu suyu motorla ya da pompayla çıkarılarak sulamada kullanılır.
Sulama ile bitki yapraklarının sararıp kuruması: Artezyen ve kuyu suyu bitkilerin yaprağına değil, diplerine verilmelidir. Çünkü bu sularda kireç oranı yüksektir. Yapraktaki su buharlaşınca oluşan kireç yaprak üzerinde birikerek yaprağın solunum yapan gözeneklerini kapatır. Bu olay yaprağı sarartarak kurumasına yol açar.
Sulama ile çoraklaşma: Sulama bilinçsiz yapılırsa tarla çoraklaşabilir. Şöyleki: Suyu geçirmeyen killi toprak, sürütürse sulama suyu toprağın sürülen 20 cm.lik kısmına kadar geçebilir. Sulama suyu fazla olursa su toprağın altında birikir. Kil nedeniyle alt tabakalara geçemez. Toprak yüzeyi kuruyunca altta biriken su, osmoz olayı ile çok yoğundan az yoğuna doğru geçerek toprak yüzeyine çıkar. Alttan yükselen su, erttiği tuzu da yukarıya doğru sürükler. Su buharlaşınca toprak yüzeyinde tuz birikir. Tuzlu toprak çoraklaştığından verim düşer. Böyle bir toprağı çoraklaşmadan kurtarmak için tarla içine derin arklar açılır. Tarlanın fazla suyu arklar içinde toplanarak çoraklaşma azaltılır. Bu olaya drenaj denir.
Killi toprağın çoraklaşmaması için sulama suyunu toprağa azar azar vererek suyun toprak altında birikmesini önlemek gerekir. Suyu derinlere geçirerek akıtan alüviyal topraklar, çoraklaşmaz. Hatta verimi artırmak için alüviyal toprağa bol su verilebilir. Suyun miktarı ve veriliş sıklığı tarım ürününün çeşidine göre değişir. Kurak bölgelerde toprağın 15-20 cm. derinliğinde tuzlu toprak vardır. Toprak derin sürülürse tuz tabakası toprağa karışacağından yine çoraklaşma olur.
Yorumlar
Yorum Gönder