Sürekli Rüzgarlar

Yeryüzündeki sürekli basınç kuşakları arasında, belirli bir yönden yıl boyunca esen rüzgarlardır. Hava, basınç kuşakları arasında sürekli olarak dolaşır. Buna genel atmosfer dolaşımı denir. Alizeler, batı rüzgarları ve kutup rüzgarları genel atmosfer dolaşımı içinde bulunan sürekli rüzgarlardır.

Alizeler

Subtropikal yüksek basınç alanlarıyla (30° kuzey ve güney enlemleri) ekvatoral alçak basınç alanı arasında esen sürekli rüzgarlardır.

Alizelerin Başlıca Özellikleri

• Yer Yuvarlağı'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre'de güneydoğudan eserler.
Başlangıçta sıcak ve kuru olmalarına rağmen, denizler üzerinden geçerken nem kazanırlar. Bunun sonucunda tropikal kuşaktaki karaların doğu kıyılarına bol yağış bırakırlar. Bu nedenle doğu rüzgârları olarak ta bilinirler.
• Sürekli olmaları ve yönlerinin belli olması nedeniyle, yelkenli gemiler döneminde bu rüzgârlardan yararlanılmıştır. Bu durum ticaret rüzgârları (trade vvinds) adıyla da anılmalarına neden olmuştur.
• Ekvatoral bölgede karşılaşan alizeler, 3 - 4 km kadar yükselerek kutuplara doğru hareket ederler. Bunlara da ters alize (üst alize) denir. Ters alizeler dönenceler üzerinde alçalarak tropikal çöllerin oluşmasına yol açarlar.
• Sıcak okyanus akıntılarının oluşumunu sağlarlar. Alizeler, ekvator çevresinden kaynaklandıkları için, buradaki sıcak deniz sularını gittikleri yerlere taşırlar.

Batı Rüzgarları

Subtropikal yüksek basınç alanlarından, subpolar alçak basınç alanlarına doğru sürekli esen rüzgarlardır.

Batı Rüzgarlarının Başlıca Özellikleri

• Yer Yuvarlağı'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı Kuzey Yarım Küre'de güneybatıdan, Güney Yarım Küre'de kuzeybatıdan eserler.
• Alizelerde olduğu gibi başlangıçta sıcak ve kurudurlar. Denizler üzerinden geçerken nem kazanırlar. Orta kuşaktaki karaların batı kıyılarına bol yağış bırakırlar.
• Okyanus akıntılarını ve yönlerini etkilerler.
• Yaklaşık 60° enlemleri civarında kutup rüzgarları ile karşılaşırlar. Batı rüzgarları sıcak olduğu için, kutup rüzgarları ile karşılaşma alanlarında cephe yağışlarına neden olurlar.

Kutup Rüzgarları

Kutuplardaki yüksek basınç alanlarından, 60° enlemlerindeki subpolar alçak basınç alanlarına doğru esen rüzgarlardır.

Kutup Rüzgarlarının Başlıca Özellikleri

• Yer Yuvarlağı'nın kendi ekseni etrafında dönmesinden dolayı Kuzey Yarım Küre'de kuzeydoğudan, Güney Yarım Küre'de ise güneydoğudan eserler.
• Soğuk ve kuru oldukları için, etkili oldukları yerlerde sıcaklıkları azaltarak kar yağışlarına yol açarlar.
• Soğuk okaynus akıntılarının oluşumunu sağlarlar. Kutup rüzgârları kutup çevresinden kaynaklandıkları için, buradaki soğuk deniz sularını gittikleri yerlere taşırlar.
• Yaklaşık 60° enlemleri civarında batı rüzgarları ile karşılaşırlar. Kutup rüzgarları soğuk olduğu için, batı rüzgarları ile karşılaşma alanlarında cephe yağışlarına neden olurlar.