İklim ve İklim Elemanları
Geniş bir sahada, uzun yıllar boyunca etkili olan ve gözlenen ortalama hava koşullarına iklim denir. Canlıların yaşadığı doğal çevre koşullarını belirleyen en önemli etkenlerden biri iklimdir.
Dar bir sahada etkili olan kısa süreli ve değişken hava koşullarına ise hava durumu denilmektedir.
• İklim, geniş alanları incelerken, hava durumu dar alanları inceler.
• İklim, uzun süreli (30 - 40 yıl gibi) atmosfer olaylarının ortalamasını incelerken, hava durumu kısa süreli (günlük, haftalık) ve değişken atmosfer olaylarını inceler.
• İklimde değişkenlik az iken, hava durumunda fazladır.
• İklim belirtilirken kurak, yağışlı, soğuk gibi ifadeler kullanılırken, hava durumunda güneşli, rüzgârlı, yağmurlu gibi ifadeler kullanılır.
Gözlem merkezlerinde yapılan ölçümler sonucunda elde edilen verileri, uzun yıllar boyunca değerlendirerek, iklim bölgelerini ve karakterlerini inceleyen bilim klimatoloji'dir. Aynı zamanda coğrafyanın bir dalı olan klimatoloji, günlük hava olayları ile değil, iklim ile ilgilenir. Klimatoloji iklimi incelerken meteoroloji verilerinden büyük ölçüde yararlanır. Meteoroloji ise, kısa sürede değişen hava olaylarını, yani hava durumunu gözleyen ve inceleyen bilimdir.
Meteoroloji, hava olaylarını incelemek için çeşitli gözlem metotları kullanır. Türkiye'deki gözlem çalışmaları, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nce yürütülür. Gözlem çalışmaları için ülkemizin birçok yerinde gözlem merkezleri (meteoroloji istasyonu) kurulmuştur. Buralarda her gün yerel saatle 07.00, 14.00 ve 21.00'de sıcaklık, basınç, nem, bulutluluk, yağış ve rüzgâr ile ilgili ölçümler yapılarak sonuçları kaydedilir. Meteoroloji istasyonlarında, iklim elemanlarına ait değerlerin ölçülerek kayda geçirilmesine rasat ya da gözlem denir. Elde edilen tüm veriler, uydulardan alınan hava fotoğrafları ile birlikte değerlendirilerek, günlük hava tahmin raporları hazırlanır. Bu raporların sonuçları basın yayın kuruluşları vasıtasıyla duyurulur.
Bir yerin iklimini oluşturan hava olaylarına iklim elemanları adı verilir. İklim elemanları; sıcaklık, basınç, rüzgârlar, nemlilik, yağış olmak üzere temel başlıklar altında toplanabilir.
Bir yerin ikliminin tespit edilmesinde, iklim elemanlarının uzun yıllara ait değerlerinin ortalamasının bilinmesi gerekir. İklim elemanlarından sadece birinin bilinmesi ile bir bölgenin iklimi hakkında tahmin yapılamaz. İklim elemanlarının farklı özellik ve etkileri sonucu, yeryüzünde farklı iklim tipleri ortaya çıkmıştır.
Dar bir sahada etkili olan kısa süreli ve değişken hava koşullarına ise hava durumu denilmektedir.
İklim ve Hava Durumunun Karşılaştırılması
• İklim, geniş alanları incelerken, hava durumu dar alanları inceler.
• İklim, uzun süreli (30 - 40 yıl gibi) atmosfer olaylarının ortalamasını incelerken, hava durumu kısa süreli (günlük, haftalık) ve değişken atmosfer olaylarını inceler.
• İklimde değişkenlik az iken, hava durumunda fazladır.
• İklim belirtilirken kurak, yağışlı, soğuk gibi ifadeler kullanılırken, hava durumunda güneşli, rüzgârlı, yağmurlu gibi ifadeler kullanılır.
Ekvator ve kutup çevreleri dışında, hiçibir bölgede hava durumuna bakılarak iklim hakkında bir fikir yürütülemez. Ekvator ve kutup çevrelerinde ise hava durumu genelde iklimi yansıtmaktadır.
Gözlem merkezlerinde yapılan ölçümler sonucunda elde edilen verileri, uzun yıllar boyunca değerlendirerek, iklim bölgelerini ve karakterlerini inceleyen bilim klimatoloji'dir. Aynı zamanda coğrafyanın bir dalı olan klimatoloji, günlük hava olayları ile değil, iklim ile ilgilenir. Klimatoloji iklimi incelerken meteoroloji verilerinden büyük ölçüde yararlanır. Meteoroloji ise, kısa sürede değişen hava olaylarını, yani hava durumunu gözleyen ve inceleyen bilimdir.
Meteoroloji, hava olaylarını incelemek için çeşitli gözlem metotları kullanır. Türkiye'deki gözlem çalışmaları, Devlet Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü'nce yürütülür. Gözlem çalışmaları için ülkemizin birçok yerinde gözlem merkezleri (meteoroloji istasyonu) kurulmuştur. Buralarda her gün yerel saatle 07.00, 14.00 ve 21.00'de sıcaklık, basınç, nem, bulutluluk, yağış ve rüzgâr ile ilgili ölçümler yapılarak sonuçları kaydedilir. Meteoroloji istasyonlarında, iklim elemanlarına ait değerlerin ölçülerek kayda geçirilmesine rasat ya da gözlem denir. Elde edilen tüm veriler, uydulardan alınan hava fotoğrafları ile birlikte değerlendirilerek, günlük hava tahmin raporları hazırlanır. Bu raporların sonuçları basın yayın kuruluşları vasıtasıyla duyurulur.
Bir yerin iklimini oluşturan hava olaylarına iklim elemanları adı verilir. İklim elemanları; sıcaklık, basınç, rüzgârlar, nemlilik, yağış olmak üzere temel başlıklar altında toplanabilir.
Bir yerin ikliminin tespit edilmesinde, iklim elemanlarının uzun yıllara ait değerlerinin ortalamasının bilinmesi gerekir. İklim elemanlarından sadece birinin bilinmesi ile bir bölgenin iklimi hakkında tahmin yapılamaz. İklim elemanlarının farklı özellik ve etkileri sonucu, yeryüzünde farklı iklim tipleri ortaya çıkmıştır.
Yorumlar
Yorum Gönder