Nemlilik ve Yağış

Atmosfer içinde bulunan su buharına nem denir. Havanın nemi higrometre adı verilen cihazlarla ölçülür. Atmosferde her zaman bir miktar nem bulunur. Hacim olarak bu miktar havanın % 4'ünü geçemez. Çoğu kez daha da azdır. Buna rağmen, su buharı meteorolojik olaylar ve iklim bakımından önemlidir.

Havadaki su buharı, buharlaşma ve terlemeyle kazanılır. Buharlaşma, yeryüzünde göl, deniz, okyanus ve akarsu gibi su alanlarının üzerinde oluşur. Terleme ise bitkilerde olur. Karalar üzerine düşen yağış sularının bir kısmı canlılar tarafından kullanılır. Bir kısmı da buharlaşarak tekrar atmosfere geri döner. Diğer bir bölümü de, akarsular yardımıyla deniz ve okyanuslara ulaşır.



Demek ki yeryüzündeki sular, atmosfer ile denizler ve karalar arasında sürekli olarak dolaşım halindedir. Bu olaya su döngüsü ya da hidrolojik çevrim denir.

Havadaki nem iki şekilde ifade edilir;

Mutlak Nem

1 m3 hava içinde bulunan su buharının gram olarak ağırlığına mutlak nem denir. Havadaki nem her yerde aynı miktarlarda bulunmaz. Mutlak nem, sıcaklık ve buharlaşmanın yüksek olduğu ekvatoral bölgelerde fazla, soğuk kutup bölgeleri ile yüksek dağlarda ise azdır.

Havadaki nem miktarını etkileyen faktörler yükselti, rüzgar, okyanus akıntıları, sıcaklık (Buharlaşma şiddeti) ve su kütlesinin yüzey genişliğidir.

Bağıl (Nisbi) Nem

Havanın alabileceği nem sınırlıdır. Hava, belli sıcaklıklarda ve belli miktarlarda nem alabilir. 1 m3 havanın alabileceği en fazla nem miktarına doyma miktarı (maksimum nem) denir. Sıcaklık yükseldikçe hava genişleyeceğinden, havanın taşıyabileceği nem miktarı artar. Sıcaklık düştükçe havanın yoğunluğu artar ve böylece taşıyabileceği nem miktarı azalır. Havadaki nem doyma miktarını aştığı zaman, yoğunlaşma ve buna bağlı olarak yağış meydana gelir.

Belli sıcaklıklarda havanın doyma miktarı, bağıl ve mutlak nemleri ile yoğunlaşma miktarı arasındaki arasındaki ilişki

Belli bir sıcaklıkta, havadaki mevcut su buharı miktarının, havanın o sıcaklıkta taşıyabileceği en fazla nem miktarına (doyma miktarına) oranı ise bağıl nem olarak bilinir. Başka bir ifade ile bağıl nem, mutlak nem ile doyma miktarı arasındaki orandır. Havanın bağıl nemi yüzde (%) olarak gösterilir.



Havadaki bağıl nem, sıcaklık ile ters orantılıdır. Sıcaklık düştükçe doyma miktarı azalacağından bağıl nem yükselir. Sıcaklık değerleri yükseldikçe doyma miktarı artacağından bağıl nem düşer. Bağıl nem, çöl bölgelerinde ve kara içlerinde az iken, ekvatoral ve muson bölgeleri gibi yağışlı yerler ile deniz kıyılarında fazladır.

a. Yoğunlaşma
b. Yağış ve Yağış Çeşitleri
c. Hava Kütleleri ve Cepheler
d. Yağışların Oluşma Biçimleri
e. Yağış Rejimi ve Yeryüzündeki Yağış Dağılışı